گردآورنده : دکتر احمد روغنی دامپزشک
مقدمه:
بیماری آبله گوسفندی یکی دیگر از بیماری های ویروسی مهلک درگوسفندان است که قادر است به سرعت در کل گله انتشار یافته و دامهای زیادی در گله مبتلا کند. بیماری آبله از یک بیماری حاد تا مزمن می تواند در گله های گوسفند دیده شود و باعث ایجادد ضایعات پوستی بسیار دردناک در سرتاسر پوست و بدن گوسفندان شود.حدت و کشندگی بیماری رابطه مستقیم با سطح ایمنی گله، زمان آخرین واکسیناسیون در گله و درصد جمعیت حساس در گله دارد. در موارد حاد و شدید بیماری ضایعات به داخل مخاط دهان و سرتاسر دستگاه گوارش نیز ممکن است کشیده شود که اغلب باعث تلف شدن دام می گردد. سرعت تشخیص و اقدام به درمان های کمکی و انجام واکسیناسیون در کاهش علایم بیماری در گله وبهبودی سریعتر گله نقش یسزایی دارد. بهتر است در زمان مشکوک شدن به بیماری سریعا با دامپزشک خود مشورت نموده و از درمانهای سرخود و اتلاف وقت خودداری نمایید .بیان این نکته حایز اهمیت است که سرعت انتشار ابن بیماری در گله بسیار بالا می باشد و هر گونه سهل انگاری و کم خطر دانستن این بیماری باعث از دست دادن وقت و پشیمانی خواهد شد. در موارد برخورد با این بیماری و مشکوک شدن به بیماری آبله گوسفندی، بلافاصله دامهای مشکوک را از گله جدا کرده و آخورها و آبشخورها را با ضدعفونی های مناسب ضدعفونی نمایید و با جمع آوری کود دامداری و سوزاندن آن و یا دفن بهداشتی آن از انتشار بیماری در گله جلوگیری کنید. البته بایستی تمامی عملیات امحا و یا دفن و سوزاندن کود در دامداری انجام شود و از انتقال و جابجایی کود به بیرون خودداری شود، ضمنا لاشه حیوانات تلف شده نیز بایستی در محوطه دامداری و با نظارت دامپزشک مربوطه و طبق دستورالعمل سازمان دامپزشکی دفن بهداشتی گردند.
تصویر شماره ۱: تاولهای پوستی در بیماری آبله گوسفندی
آبله گوسفندی چیست؟
این بیماری ویروسی از راه تنفس یا پوست منتقل می‌شود و پس از ورود ویروس این بیماری به داخل بدن گوسفند، دام را آلوده و بیمار می‌کند. اولین علامتی که معمولاً پس از بیمار شدن دام می‌توان مشاهده کرد، تاولهای پوستی است. اگر در این مرحله اقدامات لازم برای درمان انجام نشود بیماری گسترش پیدا می‌کند و تاولهای بیشتری بر روی بدن دام ظاهر می‌شود. این بیماری در میان گوسفندان همه گیر است اما بره‌ها و گوسفندان مسن بیش از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری هستند. دوره شیوع این بیماری تابستان است و به همین دلیل معمولاً واکسن آبله را در ماه اردیبهشت و خرداد به گوسفندان تزریق می‌کنند .
بررسی واکسن آبله گوسفندی موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی
شكل و نوع واکسن و دز واکسن آبله گوسفندی: واکسن زنده تخفیف حدت یافته، به صورت لیوفیلیزه، تزریقی و ۲۰۰ دزی
ترکیب واکسن آبله گوسفندی رازی: هر ویال واکسن ۲۰۰ دزی بوده و هر دز حاوی حداقل ۱۰ ۲/۵ TCID50 ویروس آبله گوسفندی سویه RM/ 65 می باشد.
موارد مصرف واکسن آبله گوسفندی رازی: به منظور ایجاد ایمنی فعال علیه بیماری آبله در گوسفند و بره
دز تجویزی، روش مصرف و راه تجویز:
- با رعایت شرایط آسپتیك، مقدار ۵ میلی لیتر از بطری حلال (سرم فیزیولوژی ۱۰۰ میلی لیتری) را توسط سرنگ کشیده و وارد ویال واکسن نمایید و با به هم زدن ویال، محتوای آن راکاملا حل کنید.
- سپس محلول حاصل را توسط سرنگ وارد بطری حلال کرده و آن را چندین بار سر و ته نمایید تا کاملا یكنواخت شود.
- از محلول به دست آمده به ازای هر گوسفندیا بره، ۵/۰ میلی لیتر از راه زیر جلدی تزریق نمایید.
برنامه و زمان مناسب واکسیناسیون واکسن آبله گوسفندی رازی:
- در شرایط عادی و در دام هایی که از مادر ایمن متولد شده اند، تجویز واکسن از سن ۳ ماهگی آغاز و دز یادآور به طور سالیانه تجویز شود.
نگارنده: در صورت بروز بیماری در گله و واکسینه نبودن مادران و خطردر گیری بره ها، کلیه بره ها بایستی واکسینه شوند .
موارد منع مصرف:
- از تجویز این واکسن در ماه آخر آبستنی خودداری شود.
- از واکسیناسیون دام های بیمار و ضعیف خودداری شود.
- پس از انقضای تاریخ مصرف، از مصرف واکسن خودداری شود.
- از واکسیناسیون دام ها در فاصله زمانی ۳ هفته مانده به کشتار خودداری شود.
عوارض جانبی:
- در صورت تزریق صحیح واکسن هیچ گونه واکنش موضعی یا عمومی در دام دیده نمی شود.
- در صورتی که واکسن بین جلدی تزریق گردد ممكن است تورمی به بزرگی ۲-۱ سانتی متر در محل تزریق ایجاد شود که این واکنش بی ضرر می باشد.
توصیه ها ی لازم برای واکسن آبله گوسفندی موسسه رازی
- واکسن از شبكه توزیع رسمی و مجاز تهیه شود.
- واکسن طبق برنامه سازمان دامپزشكی کشور تجویز شود.
- به هنگام مصرف واکسن، زنجیره سرد و شرایط آسپتیك رعایت شود.
- حلال مورد استفاده باید خنك و در دمای ۸-۴ درجه باشد.
- تمامی دام های سالم موجود در گله، به طور هم زمان واکسینه شوند.
- حداقل ۲ ساعت قبل و یك روز پس از مایه کوبی، به دام ها استراحت داده و از جا به جایی آن ها خودداری شود.
- به منظور حفظ یكنواختی، پس از تهیه محلول و در حین مصرف، ویال حاوی واکسن چندین بار سر و ته شده و به آرامی تکان داده شود .
- تمام محتوای واکسن پس از آنكه به صورت مایع در آمد باید در همان روز و بلافاصله در مدت زمان حداکثر ۲ ساعت استفاده و از مصرف باقی مانده آن خودداری شود.
- به هنگام کشیدن واکسن به داخل سرنگ، همچنین در حین تزریقات، احتیاط کامل به عمل آید که به سر و صورت پاشیده نشود. در غیر این صورت، محل آلودگی بلافاصله با آب و صابون و یا مواد ضدعفونی کننده شستشو داده شود.
- سویه به کار رفته در این واکسن در انسان ایجاد بیماری نمی نماید.با این حال در صورت تزریق به دست، به پزشك مراجعه شود.
- ویال های خالی واکسن به طور صحیح ضدعفونی (اتوکلاو، سوزاندن، استفاده از مواد شیمیایی مناسب) و سپس دفن بهداشتی شوند.
شرایط حمل و نقل و نحوه نگهداری: دور از نور خورشید و در دمای ۴-۲ درجه سانتی گراد حمل و نگهداری شود. در این شرایط، واکسن تا ۸ ماه پس از تاریخ تولید (بر اساس تاریخ مندرج بر روی برچسب) قابل مصرف خواهد بود.
بسته بندی: این واکسن در جعبه های ۱۰ ویالی و هر ویال حاوی ۲۰۰ دز عرضه می شود
منبع :سابت موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی
