دکتر احمد روغنی – دکتری دامپزشکی
قسمت اول: راهنمای خرید یک گاو شیری مطلوب
امروزه انتخاب و خرید یک دام به روشهای مختلف انجام می شود. فرد خریدار معمولا بدنبال سرچ در اینترنت و فضای مجازی با طرح سوالاتی نظیر چگونه یک دام خوب بخرم؟ راهنمای خرید اینترنتی دام؟ برای خرید و فروش یک دام چگونه اقدام کنم؟ روشهای خرید یک گاو شیری؟ مراکز خرید و فروش گاو و دام؟ مراکز پخش دام؟ راهنمای خرید تلیسه شیری؟ و از این قبیل سوالات منابع و سامانه های مورد نظر و با قابلیت داد و ستد امن را پیدا نموده و سپس برای خرید اقدام مینماید. معمولا فرد خریدار از طریق آگهی های فروش در مجلات مرتبط و یا آگهی های فروش دام در کانالها و بازارهای موجود در فضای مجازی و یا بازارهای آنلاین و سامانه های خرید و فروش دام مانند: سامانه داد و ستد دام پخش و سایتهای مشابه، نسبت به انتخاب مورد خرید خود اقدام و سپس با تماس با صاحب دام نسبت به مراجعه به محل نگهداری دام اقدام نموده و در صورت تایید و پسند نهایی و توافق بر سر قیمت اقدام به خرید می نماید. گاهی از اوقات نیز خریدار با مراجعه به بازارهای محلی خرید و فروش دام نسبت به انتخاب و خرید دام خود اقدام مینماید. حال صرف نظر از نحوه خرید بایستی در زمان خرید دام یک سری نکات مهم و ضروری را در رابطه با انتخاب دام و سپس خرید آن در نظر داشت و سپس اقدام به خرید نمود. مجموعه علمی دام پخش با عنایت به نیاز خریداران دام به افزایش سطح اطلاعات در این زمینه، با راه اندازی سامانه داد و ستد دام پخش و تولید مقالات مختلف و ارایه مشاوره در این زمینه از طریق مشاوران برجسته در سراسر کشور و اعزام کارشناس خرید از نزدیک ترین نقطه به محل خرید به کمک شما آمده و امیدوار است تا شما را در راه بهترین و با کیفت ترین و باصرفه ترین انتخاب راهنمایی و کمک نماید. در این سامانه فروشندگان دام و سایر محصولات دامی و صنایع مرتبط با صنعت دامپروری، آگهی فروش کالای خود را به دیوار داد و ستد دام پخش سنجاق نموده و خریداران با مراجعه به سایت دام پخش و یا سرچ کلمه داد و ستد دام پخش و یا دیوار دام پخش درگوگل، وارد سامانه داد و ستد دام پخش شده و از بین آگهی های نصب شده کالای مورد نظرخود را به راحتی پیدا نموده و با در نظر گرفتن شرایطی که در این مقاله و مقالات بعدی در اختیار کاربران قرار می گیرد، اقدام به خرید امن می نماید. شما می توانید از طریق تماس با شماره های ۰۹۱۳۳۰۸۴۱۶۷ آقای دکتر جعفری و ۰۹۱۳۱۶۲۹۳۷۲ آقای دکتر روغنی و شماره ۰۹۱۳۵۹۶۱۷۲۴ خانم مهندس پناهی با کارشناسان مجموعه دام پخش در سراسر ایران در ارتباط بوده و خرید باکیفیت خود را به نحو مطلوب انجام دهید.
راهنمای انتخاب و خرید یک گاوشیری
انتخاب گاو شیری
خرید گاو مهمترین و اساسی ترین قسمت در پرورش گاو و به سود رسیدن سرمایه گذاری و تجارت شما است. دانستن اینکه به دنبال چه چیزی بگردید و بهترین مورد موجود برای خرید را پیدا کنید، می تواند کمی چالش برانگیز باشد، خصوصاً اگر اطلاعات دقیقی از مشکلات موجود بر سر راه خرید نداشته باشید. این مقاله اصول اولیه کارهایی را که برای شروع خرید یک گاو باید انجام دهید، به شما ارائه میدهد:
- بدانید که به دنبال چه نوع گاوی هستید. شما باید از قبل بدانید که به دنبال چه نژاد، سن، وزن، کلاس و نوع گاو هستید. نوع گاو مورد نظر شما تعیین می کند که به چه نژادی (یا ترکیبی) علاقه دارید.
- نوع گاو و سن گاو: شما باید قبل از خرید از یک گاو شیری نسبت به خرید تلیسه، گاو شکم اول، گاو شکم دوم و یا شکم سوم به بالا تصمیم بگیرید و سپس اقدام کنید.
- میزان تولید شیر: در زمینه گاوهای مسن و شیروار بایستی مراحل مختلف تولید و میزان تولید و میزان چربی شیر را هم در نظر بگیرید. گاوهای مسن و شیروار احتمال درگیری و برخورد با موارد تورم پستان را نسبت به تلیسه ها و گاوهای شکم اول بیشتر دارند.
- حامله بودن و یا حامله نبودن و یا سن حاملگی: معمولا در گاوهای شکم اول و جوان احتمال درگیری با سخت زایی بدلیل بزرگ بودن گوساله و یا تنگی کانال زایمان نسبت به گاوهای مسن تر و شکم سوم به بالا بیشتر وجود دارد ولی در عوض نسبت به گاوهای مسن تر احتمال درگیری یا بیماری تورم پستان را کمتر با خود دارند. علاوه بر این، گاوهای مسن تر و شکم سوم به بالا نسبت به گاوهای جوانتر و تلیسه های شکم اول به کمبود کلسیم حساسیت بیشتری دارند. گاوهای مسن تر و تازه زا ممکن است همراه با گوساله فروخته شوند که از لحاظ اقتصادی خریدشان بسیار با صرفه می باشد.
- نمره بدنی وضعیت طاهری گاو: نمره بدنی گاو از لحاظ وضعیت بدنی یکی از فاکتورهای مهمی است که مدیریت نگهداری و تغذیه گاو را نشان می دهد. گاوهای لاغر معمولا به خوبی تغذیه نشده و بازده تولیدی خوبی از لحاظ تولید شیر و گوساله ندارند و ممکن است در اثر پشت سر گذاشتن یک بیماری سخت لاغر شده باشند، البته گاوهای بسیار چاق هم مدیریت نادرست در تغذیه بی رویه را نشان می دهند، این گاوها هم مستعد به سخت زایی و یا کتوز پس از زایمان می باشند. بهتر است وضعیت بدنی گاو جوری باشد که دنده ها از بیرون پیدا نبوده و استخوان های لگن در دو طرف بدن به طور یکنواخت دیده شوند و سطح آنها حالت گرد داشته باشد به گونه ای که وقتی از پشت و پهلو به گاو نگاه می کنید قوس استخوان لگن به راحتی مشخص نشود و با لمس آن یک سطح نسبتا گرد زیر دست لمس شود.
- وضعیت ظاهری چشمها و دهان و پوست حیوان: چشم ها: باید روشن، شفاف و کمی مرطوب باشند و نباید همراه با آبریزش، ترشح چرکی، ریزش مو در اطراف آنها و یا پرخون و متورم باشند. یک حیوان سرحال همیشه با چشمانی گرد و شفاف و نافذ شما را ارزیابی می کند و زیر نظر دارد. بینی و پوزه: پوزه باید خنک و مرطوب، همراه با لیسیدن مکرر باشد. تنفس باید منظم و از طریق دیافراگم و همراه با باز و بسته شدن قفسه سینه و حرکت دنده ها باشد. تنفس های شکمی و با تعداد بالا معمولا ناشی از تب بالا و یا اشکال در ناحیه قفسه سینه می باشد. در زمان انتخاب یک گاو، مراقب ترشحات آبکی و چرکی از بینی، سرفه، خس خس سینه، تنفس نامنظم و شکمی، تنفس صدادار و کم عمق باشید. معمولا اینکونه علایم از علایم بیماریهای تنفسی و درگبری ریه و دستگاه تنفسی و قلبی عروقی حکایت دارد. پوست: ظاهر پوست باید مرطوب بوده و موها حالت نرم و طبیعی داشته باشند. هرگونه خشکی پوست، موهای خشن، مو ریختگی موضعی چه به صورت نقطه ای و چه به صورت چند ناحیه ای، هرگونه پوسته پوسته شدن و یا زخمهای همراه با خارش می تواند بیانگر مشکلاتی مانند: قارچ پوستی، انگلهای جلدی، حساسیت و …. باشد.
- پستانها: بررسی پستانهای گاو در زمان خرید یکی از مهمترین فاکتورها می باشد. در هنگام بررسی پستانها به موارد زیر دقت کنید: پستانها خیلی افتاده و یا آویزان نباشند. معمولا پستانهای خیلی آویزان اختلال در لیگامنتهای نگهدارنده پستان ها را نشان می دهند. بررسی بافت غدد پستانی از لحاظ نرمی و یا سفتی. پستانهای سفت و دردناک ممکن است علامت تورم و عفونت پستان بوده و ارزش خرید گاو را بشدت پایین می آورند، ضمنا همزمان با معاینه پستانها به یکنواختی سر پستانکها و اندازه آنها دقت کنید. سرپستانک های خیلی بلند و با سرهای گشاد برای شیردوشی و یا اتصال به دستگاه شیردوش مناسب نیستند. در هنگام معاینه سرپستانکها، آنها را چندین بار دوشیده و از آسان دوش بودن آنها و عدم خروج عفونت از آنها اطمینان حاصل کنید. گاوهایی که به راحتی اجازه دوشیدن به کارگر شیردوش را ندهند و هنگام لمس پستانها لگد پرانی کنند یا دچار تورم پستان هستند و بدلیل درد در هنگام دوشش اجازه شیر دوشی را نمی دهند و یا کلا حیوانات عصبی و بد دوششی هستند که دوشیدن آنها در آینده برای شما به یک معضل تبدیل خواهد شد که در هر دو صورت ریسک خرید این گاوها نسبتا بالا می باشد.به طور کلی در یک مجموعه غدد پستانی سالم بایستی هر چهار کارتیه تقریبا هم سایز بوده و سر پستانکها تقریبا یکنواخت باشند، رگ اصلی پستان که از زیر شکم عبور کرده و به پستان ها می رسد بایستی در یک گاو شیروار درشت و قوی بوده و کاملا با دست لمس شود .
- بررسی ناحیه ولوا: ناحیه ولوا و پرینه نبایستی دچار تورم بوده و از دهانه ولوا هیچگونه ترشحات چرکی و یا بدبو خارج نشده باشد. ضمنا در ناحیه ولوا علایم هیچگونه بخیه و یا دوختن دیده نشود چرا که ممکن است ناشی از بخیه های درمان عارضه بیرون زدگی رحم و سرویکس در زایمانهای قبلی باشد که ممکن است در زایمانهای بعدی نیز تکرار گردد.
- بررسی اندامهای حرکتی: یک گاو سالم در هنگام حرکت نباید هیچگونه لنگشی داشته باشد و در زمان راه رفتن نیز دستها و پاها را به درستی و به طور هماهنگ حرکت دهد، هرگونه لنگش و یا ناموزونی در حرکت ممکن است ناشی از اختلالات اندام حرکتی و یا بیماریهای مختلف باشد.
- بررسی میزان اشتها و نشخوار و درجه حرارت بدن: یک گاو سالم در حالت نشسته و با خونسردی کامل، به عمل نشخوار مشغول می باشد و هیچگونه تنفس غیر طبیعی و رفتار غیرعادی از خود بروز نمی دهد، در صورت پایین بودن سر و ایستادن گاو در یک نقطه و مشاهده علایم تنفس شکمی، نسبت به سلامت گاو مشکوک باشید و با یک ترمومتر یا دماسنج ساده و از طریق رکتوم (مقعد ) درجه حرارت بدن گاو را چک کنید، درصورتی که دمای بدن از ۳۸٫۵ درجه سانتیگراد بالاتر بود علایم تب محسوب می گردد و از خرید آن خودداری کنید. توجه داشته باشید که دمای طبیعی بدن در یک گاو سالم بین ۳۷٫۸ تا ۳۸٫۳ می باشد.
- بررسی دهان و دندانها در گاو: بررسی دهان و زبان از لحاظ وجود زخم، تاول، زخم های لثه و یا تاول های زبان بسیار مهم می باشد . هرگونه زخم و یا تاول بر روی زبان و در ناحیه لثه که با ریزش بزاق همراه باشد می تواند در مرحله اول شما را به بیماری تب برفکی مشکوک نماید البته ممکن است ناشی از عوامل دیگر یا بیماریهای دیگر نیز باشد که در صورت مشاهده این علایم کلا از خرید آن گاو صرف نظر کنید. در معاینه دهان حتما به سالم بودن و وجود دندانهای پیشین در فک پایین و بالا دقت نمایید، در گاوهای مسن حداقل یکی یا دو تا از این دندانها افتاده و تغذیه گاو در آینده با مخاطره همراه خواهد بود. با ملامسه فک از بیرون، از عدم احساس درد در فک های بالا و پایین، اطمینان حاصل نمایید. وجود درد میتواند ناشی از عفونت دندان و یا شکستگی دندانی باشد.
چند نکته مهم و کلیدی در انتخاب و خرید یک گاو شیری
۱- حتما به همراه یک کارشناس خبره و یک دامپزشک حاذق برای خرید اقدام کنید.
۲- برای خرید گاو شیری ترجیحا گاوهای بین دو تا سه شکم زایمان را انتخاب کنید.
۳- در زمان خرید حتما به درجه حرارت بدن، علایم آبریزش از دهان، بررسی دهان و دندان، ترشحات بینی، وضعیت نشخوار کردن حیوان، شادابی چشمها، وضعیت هماهنگ پستانها، دوشش راحت و عدم خروج ترشحات و یا خون و چرک از پستانها و کثیف نبودن ناحیه پرینه و آلوده نبودن ناحیه دم به ترشحان چرکی دقت کنید.
۴- در زمان خرید اینترنتی دام و از طریق آگهی های آنلاین، حتما با صاحب دام در محل دامداری وعده کرده و دام را از نزدیک و در محل نگهداری بررسی نمایید، اینکار باعث می شود که شرایط نگهداری و بهداشت و یا تغذیه دام مورد نظر و یا سایر دامهای موجود را از نزدیک دیده و به نکات ظریف زیادی آگاهی یابید و چه بسا از خرید پشیمان شوید.
۵- در زمان خرید از برنامه های واکسیناسیون انجام شده در دامداری و مصرف داروهای ضد انگل داخلی و خارجی حتما سوال کرده و ترجیحا اسناد لازم در این زمینه را طلب کنید. شما می توانید با مراجعه به نزدیکترین اداره یا پست دامپزشکی منطقه، اطلاعات مفیدی در مورد دامداری مذکور و برنامه های واکسیناسیون انجام شده در آن بدست بیاورید.
۶- از خرید گاوهای عصبی و بد خلق و بد دوش ترجیحا خودداری کنید چرا که قطعا در آینده و بخصوص در زمان شیردوشی و یا در زمانهای بیماری و نیاز به تزریقات معمول برای مهار و کنترل آنها دچار مشکل خواهید شد. گاوهای عصبی و مهاجم و علی الخصوص با شاخهای بلند برای سایر گاوها نیز باعث دردسرهای عمده خواهند شد.
۷- سطح پوست را از لحاظ لکه های پوستی و مو ریختگی زیاد و در نقاط مختلف کنترل کنید و همچنین از عدم وجود زگیل پوستی در نواحی مختلف بحصوص در صورت و ناحیه غدد پستانی و یا ولوا اطمینان حاصل کنید.
۸– ترجیحا با نظر دامپزشک خود، خرید را منوط به انجام سه تست:
- اسمیر خونی برای کنترل (تیلریا ،آناپلاسما وبابزیا)
- تست فیبرینوزن برای کنترل عفونتهای مزمن احتمالی
- تست CBC برای بررسی جمعیت گلبولهای سفید خون
۹- از فروشنده اطلاعات مربوط به سن، نژاد، میزان تولید شیر و تعداد زایمان و نحوه زایمان گاو و حتی زمانهای خروج جفت را درخواست نمایید، بعلاوه از سلامتی فعلی گاو و یا سابقه بیماریهای قبلی سوال بپرسید و در حین پرسش و پاسخ با زیرکی حرکات و رفتار گاو شامل: نحوه راه رفتن و عدم لنگش، نشخوار کردن و علاقه به خوراک خوردن و نحوه تغذیه او را در نظر بگیرید. مقداری علوفه در آخور گاوها بریزید و اشتیاق آنها را به خوردن، بخصوص در مورد گاو مورد نظرتان بررسی کنید.
۱۰- اگر بررسی های شما ارزش خرید آن دام را بسیار پایین نشان داد و از خرید منصرف شدید خیلی راحت بگویید ممنون از اینکه اجازه دادید از دامهایتان بازدید کنم و از صحبت با شما خوشبختم. ممنون فعلا در حال بررسی هستم تا موفق شوم از بین چند بازدید دام مورد نظرم را انتخاب کنم. حتما شماره فروشنده را از او بگیرید شاید بتواند در آینده به شما مشورتهای خوبی برای نگهداری از دامهایتان بدهد. بیاد داشته باشید شاید با بعضی افراد نتوانید معامله ای انجام بدهید ولی ممکن است در آینده آنها مشاوران و دوستان خوبی برای شما باشند.
۱۱- اگر فروشنده نسبت به کار خودش و سلامت دامهایش آنقدر اطمینان داشته باشد که حاضر باشد به شما ضمانت بدهد ولو اینکه قیمت اعلام شده اش کمی بیشتر از قیمت روز باشد به شرط دادن ضمانت کتبی حتما از او خرید کنید البته با رعایت اصول ذکر شده در بندهای ۱ تا ۱۰!
در صورت خرید دام و انتقال آن به دامداری شخصی خود، حتما آن را در یک دامداری مجزا و یا در محلی جداگانه از سایر دام هایتان نگهداری کنید و عملیات انگل زدایی داخلی و خارجی و تزریق واکسن های لازم را بر روی آن انجام دهید و پس از دو هفته و اطمینان از سلامت حیوان به او اجازه ورود به جایگاه سایر گاوها را بدهید. البته تا چند روز اول که با گاوهای قبلی آشنا شود و آنها به وی اجازه همراهی و غذاخوردن در گله را بدهند گاو را تحت نظر قرار دهید. توجه داشته باشید مدت زمان قرنطینه، به گاو جدید اجازه می دهد تا بتدریج به نوع تغذیه و ترکیبات خوراک در دامداری شما عادت نماید و دچار سوء هاضمه نگردد البته به شرطی که خوراک دهی را بتدریج و با حوصله و مرحله به مرحله انجام دهید.
