نگهداری از عروس هلندی

دکتر مهدی جعفری (دامپزشک)   

انگلیسی ها به آن کوکاتیل( Cockatiel )، فرانسوی ها( Callopsitte )، آلمانی ها( Nymphensittich )، عرب ها(الکوکاتیل) و ایرانی ها(طوطی کاکل دار) و یا (عروس هلندی) می‌گویند. آنها پرنده های بومی استرالیا هستند. اطلاعات دقیقی از زمان اهلی شدن آنها در دسترس نیست ولی به احتمال زیاد اولین بار بومیان استرالیایی آنها را اهلی کرده و به عنوان حیوان خانگی نگهداری می کرده اند و در ابتدای قرن هیجده توسط انگلیسی ها به اروپا آورده شدند.

طول عمر عروس های هلند بین ۱۵ تا ۲۰ سال است، که عوامل محیطی مثل تغذیه و فعالیت بدنی و روش نگهداری در افزایش یا کاهش طول عمر پرنده موثر هستند. طول بدن آنها در حدود ۳۲ سانتیمتر و وزن آن بین ۷۸ تا ۱۲۵ گرم متفاوت است. بیش از ۱۵ رنگ مختلف از آنها شناسایی شده که شامل خاکستری، سفید، ابلق، زرد، زرد مایل به سبز و غیره می‌باشد. بسیار از آنها بر روی گونه هایشان یک لکه نارنجی رنگ دیده میشود. روی سر یک کاکل زیبا دارند که در زمان هیجان و ترس به حالت برافراشته قرار میگیرد. در زیر به چند نوع معروف آنها در بازار اشاره میکنیم.

عروس هلندی خاکستری دارای بدنی خاکستری با زمینه سفید در بالها، سر زرد، گونه های نارنجی، تاج خاکستری یا زرد بوده و در پرنده ماده رنگ گونه تیره تر هستند.

عروس هلندی لوتینو (Lutino) دارای بدن و سر زرد رنگ می باشد و روی گونه لکه نارنجی روشن دارند

عروس هلندی صدفی دارای بدنی به رنگ خاکستری روشن با زمینه سفید و سری زرد و گونه های نارنجی دارند.

عروس هلندی دارچینی دارای بدنی با پرهای بسیار روشن و اغلب قهوه ای روشن می باشد و سری زرد و گونه های نارنجی دارند.

عروس هلندی نقره ای، بسیار شبیه نژاد خاکستری است ولی پرهای بدن سفیدتری دارند.

عروس هلندی ابلق در هر دو جنس بسیار شبیه به هم هستند و حدود هفتاد درصد رنگ بدن زرد یا سفید و مابقی دارای رنگ بالهای خاکستری، ابلق دارند.

عروس هلندی زرد کمرنگ بسیار شبیه نژاد صدفی ولی هیچ صدایی تولید نمیکنند.

عروس هلندی صورت سفید رنگ آمیزی آنها شبیه نژاد خاکستری داشته با این تفاوت که پرهای صورت سفید و بدون گونه دارند.

رفتار و تربیت عروس هلندی

آنها خونگرم و باهوش هستند و نیاز به توجه دارند مثلا زمانی که به آنها اعتنایی نمیکنید ناراحت می شوند و شروع به اعتراض و جیغ زدن می کنند. خصوصا اگر از زمانی که جوجه هستند توسط انسان تغذیه و بزرگ شده باشند، بسیار بیشتر به انسان خو میگیرند و وابسته تر می شوند.

آنها توانایی صحبت کردن هم دارند، خصوصا که اگر تنها باشند و پرنده دیگری هم در اطرافش نباشد و خوب آموزش ببیند میتواند این توانایی را به خوبی از خود نشان بدهد. در زمان تمرین برای سخن گفتن به سه نکته مهم فراوانی، تکرار و پاداش توجه کافی داشته باشید.

غذا دادن به جوجه عروس هلندی

زرده تخم مرغ آب پز را با مقداری آب جوش و دو عدد بیسکویت مادر و نصف قاشق خمیر نان باگت را با هم مخلوط و به شکل خمیر روان در آورید و با سرنگ و یک لوله نرم که به سر آن وصل شده(حداکثر ۵ سانتیمتر تا به چینه دان برسد) تغذیه کنید. با یک دست نوک جوجه عروس هلندی را باز کنید و با دست دیگر به آرامی مایع خمیری را وارد کنید، حدود ۸ سی سی غذا کفایت میکند، مواظب باشید اگر این کار را خیلی آرام انجام دهید و حیوان تقلای زیادی از خود نشان بدهد. ممکن است جوجه پرنده، غذا را بالا بیاورد.

باید غذا دهی چند بار در روز و زمانی که متوجه شدید، چینه دان خالی است، انجام شود. همیشه باید غذا به صورت تازه مصرف شود و سرنگ و لوله ها و دستهای شما به خوبی شسته و تمیز باشند.

تغذیه دستی را تا زمان روییدن کامل پرها باید انجام دهید و حدود ۴۰ تا ۴۵ روز به طول می انجامد.

توجه داشته باشید در این مدت باید دان در قفس پرنده بگذارید تا آن را ببیند و گاهی به آن نوک بزند، در هفته های پایانی باید تعداد دفعات غذا دادن به صورت دستی را کاهش دهید تا پرنده مجبور به خوردن دانه نیز شود.

غذای طوطی عروس هلندی

همیشه از غذای سالم استفاده کنید. بهترین تغذیه استفاده از پلت می باشد که حاوی تمام ترکیبات و مواد ضروری بدن است. البته در غیر اینصورت باید تنوع غذایی رعایت شود و از میوه ها و سبزیجات هم در کنار دان برای تغذیه استفاده نمایید.

۱- ارزن (سرشار از پروتئین، ویتامین A، فسفر و املاح معدنی است)

۲-  تخم کتان (حاوی کربوهیدرات ، ویتامین واملاح معدنی)

۳- کافیشه

۴-  شاهدونه (به علت چربی زیاد بهتر است گهگاهی به پرنده داده شود)

۵-  تخمه آفتابگردان (بهتر است در ظرف جداگانه در اختیار پرنده قرار گیرد)

۶- کاهو (سرشار از کلسیم، آهن و اشتها آور)

۷- جعفری (به همراه ساقه)

۸- کلم بروکلی

۹- جوانه گندم

۱۰- جوانه ماش

۱۱- سیب

۱۲- هویج (سرشار از ویتامین A و املاح معدنی)

۱۳- گندم پخته

۱۴- ذرت پخته

۱۵- تخم مرغ پخته (سفیده)

۱۶- انگور یا کشمش

توجه داشته باشید به عروس هلندی نباید شکلات، کافئین یا الکل داده شود، چون برای آنها بسیار سمی هستند.

برای دیدن محصولات مربوط  به عروس هلندی اینجا را کلیک نمایید.

جفت گیری عروس هلندی

پرنده نر در مابین زمان یک تا دو سالگی به بلوغ میرسد و در زمان بلوغ عروس هلندی نر، پرنده حالت عصبی و تهاجمی به خود میگیرد که نباید نگران این موضوع باشید. با کمی صبر این حالت از بین خواهد رفت و شاید مدتی هم حالت انزوا و اندوه به خود بگیرد، که آن هم بر طرف خواهد شد. باید توجه داشت این تغییرات در پرنده ماده وجود ندارد یا به صورت خیلی خفیف ایجاد میشود که بعد از مدتی از بین میرود.

آنها بین ۳ تا ۴ تخم میگذارند و فاصله گذاشتن تخم ها چند روز است و بعد از گذاشتن آخرین تخم ماده دائما روی تخم ها می خوابد و پرنده نر هم به آن سرویس میدهد و هر دو جوجه ها را بزرگ میکنند.

قفس عروس هلندی

اندازه قفس بهتر است مستطیلی و اینقدر بزرگ باشد که پرنده داخل آن به راحتی بالهایش را باز کند و فضای کافی برای پریدن و بازی با وسایل را داشته باشد. حداقل سایز قفس عروس هلندی (ارتفاع ۳۲ * عرض ۳۳ * طول ۶۳) می باشد. نباید قفس کاسکو را برای آنها خریداری کرد، چون فاصله بین میله های قفس نباید اینقدر بزرگ باشد که بتواند سرش را از آن بیرون کند. باید یک مانع بین کف قفس و داخل قفس وجود داشته باشد که پرنده نتواند غذای ریخته شده در سینی را دوباره بخورد. در داخل قفس اسباب بازی مانند: نرده بان و تاب و .. قرار دهید و هفته ای یکبار آنها را شسته و جایشان را عوض کنید، آنها دوست دارند هر چند وقت یکبار اسباب بازی های جدید و متنوعی داشته باشند.

چوبهای زیر پایی یا پرچ مناسب برای آنها نصب کنید و بهتر است آنها را به شکل پله و سکو قراردهید. زیر پایی نباید سیمانی و فلزی باشد و باید از چوبهای بیخطر مانند اوکالیپتوس استفاده کنید، به هیچ وجه از چوب گوجه سبز و بلوط استفاده نکنید چون برای پرنده شما ایجاد خطر می کنند.

در قفس وان یا ظرف مخصوص برای حمام کردن پرنده قرار بدهید و بهداشت آن را رعایت کنید.

قفسی تهیه کنید که راحت تمیز شود چون پرنده هر ده تا پانزده دقیقه مدفوع میکند. باید در ورود ی آنقدر بزرگ باشد که دست شما به راحتی وارد آن شود. نباید قفس نزدیک پنجره باشد تا باد مستقیم به آن بخورد و دمای بین ۱۸ تا ۲۲ درجه را برای قرار دادن قفس مهیا کنید.

باید هر روز ظرف آب پرنده را عوض کنید و هر چند هفته یک بار به آن مولتی ویتامین اضافه کنید. داخل قفس کف دریایی قرار دهید تا منبع خوبی برای کلسیم و مواد معدنی باشد و هم پرنده با کمک آن ناخن و منقار خود را اصلاح کند.

نکته مهم: یادتان باشد که نباید خودتان قفس را رنگ کنید چون این رنگها برای پرنده سمی می باشد.

برای دیدن محصولات مربوط  به عروس هلندی اینجا را کلیک نمایید.

مراقبت از (عروس هلندی)

• به سلامت آنها توجه داشته باشید و در مشاهده علائمی مانند: کاهش وزن ناگهانی، تنفس غیرطبیعی، ترشح یا تخلیه غذا از نوک، مشاهده مخاط روی پرها، رفتار غیرعادی و هر مورد غیر طبیعی آنها را سریع به دامپزشک نشان دهید.
• عروس هلندی بین ۱۰ تا ۱۲ ساعت در طول یک شبانه روز میخوابد. پس باید مکانی ساکت و نسبتا تاریک را خصوصا در طول روز برای آن مهیا کنید. میتوانید سه طرف قفس را بپوشنید تا مزاحمتی برای خواب و چرت زدن آنها پیش نیاید. در شب برای جلوگیری از ترسهای شبانه بهتر است یک چراغ کوچک در نزدیکی قفس برای آنها روشن نگه دارید.
• ناخن و نوک بلند میتواند برای پرنده و صاحب آن مشکلات زیادی ایجاد کنند، که از این رو حتما اسباب بازی مخصوص برای آنها فراهم کنید تا با جویدن آنها بتوانند اندازه نوک خود را اصلاح کنند و یا سنگ پا و کف دریا در قفس قرار دهید تا با آنها منقار را تمیز و مرتب کند. باید یادآور شد که زیر پایی نامناسب هم میتواند یکی از عوامل ایجاد این مشکل باشد.
• عروس هلندی نیاز به فعالیت مدوام و منظم دارد، ابتدا باید محیط را برای آن فراهم کنید. درها و پنجره ها را بسته نگه دارید و اگه پنکه در محیط روشن است حتما آن را خاموش کنید و یا حیوانات خانگی دیگر را از محیط خارج کنید و با گذاشتن تشویقی مناسب، آنها را وادار به راه رفتن و پرواز در محیط خارج قفس کنید.

فراموش نکنید پرنده خود را نوازش و خیلی آرام به آن محبت کنید.

نکته مهم در زمان خروج پرنده از قفس رعایت نکات بهداشتی و ایمنی است و همیشه قبل و بعد از انجام فعالیت بدنی دست خود را بشویید و سعی کنید در جایی از منزل این کار را انجام دهید که مشکلی بابت مدفوع پرنده در خانه پیش نیاید.

• 
• عروس هلندی پرنده ای باهوش است که باید فعالیت ذهنی داشته باشد و باید به روحیه آن توجه ویژه داشت. باید با آنها بازی کرد و همیشه با آنها حرف زده شود و به آنها آموزشهای رفتاری و دستوری مانند بالا و پایین یاد داده شود.

به یاد داشته باشید تکرار و تشویق رمز موفقیت خواهد بود. نباید آنها را ترساند و یا سر آنها فریاد کشید. بهتر است به آنها مهارتهای حرکتی و تعادلی مانند ایستادن روی یک توپ را آموزش داد. آموزش آنها باید بر سه اصل فروانی، تکرار و پاداش پیش برود و حداقل دو تا سه مرتبه در روز به مدت ۵ دقیقه تکرار و تمرین داده شود و بعد از هر موفقیت با دادن تشویقی و جایزه از آنها قدردانی شود.

با آنها برقصید، موسیقی گوش کنید، بازی کنید و حتی برایشان سوت بزنید تا سرگرم و تشویق شوند.

برای دیدن محصولات مربوط  به عروس هلندی اینجا را کلیک نمایید.