کیس ریپورت
نویسندگان مقاله : آقایان دکتر سید محمد حسینی دانشیار دانشگاه تهران – دکتر محمود خلیلی فرد –دکتر عبدالرضا نبی نژاد
تهیه و تنطیم : دکتر احمد روغنی بخش علمی مجله دام پخش
مس یک عنصر کمیاب ضروری و مورد نیاز برای رشد بدن، استخوان و پشم، رنگدانه، فیبرهای عصبی سالم و عملکرد سلول های سفید خون است.
به گزارش واحد علمی مجله دام پخش ، کمبود مس در گوسفندان در دوره رشد سریع و سرسبزی مراتع و شروع مصرف خوراک سبز توسط گوسفندان شیوع بیشتری دارد (Caple، ۱۹۸۳). میزان مصرف مس گوسفندان در حال چرا با خشک شدن مراتع در طول دوره تابستان افزایش می یابد و کمبود حاشیه ای مس که معمولا در اواسط بهاردیده می شود تا اواسط تابستان معمولا برطرف می شود. بیشترین تقاضا برای مس در دام بخصوص گوسفند و بز عمدتا در دوره های بارداری و شیردهی و سپس در سه ماهه اول زندگی بره ها و در طی دوران رشد سریع بره ها می باشد. که این رشد سریع متاسفانه با شروع رشد سریع مراتع و سرسبزی آنها و با وضعیت کمبود نسبی مس در بهار همزمان است.
کمبود مس در گوسفندان در دوره رشد سریع و سرسبزی مراتع و شروع مصرف خوراک سبز توسط گوسفندان شیوع بیشتری دارد (Caple، ۱۹۸۳). میزان مصرف مس گوسفندان در حال چرا با خشک شدن مراتع در طول دوره تابستان افزایش می یابد و کمبود حاشیه ای مس که معمولا در اواسط بهاردیده می شود تا اواسط تابستان معمولا برطرف می شود. بیشترین تقاضا برای مس در دام بخصوص گوسفند و بز عمدتا در دوره های بارداری و شیردهی و سپس در سه ماهه اول زندگی بره ها و در طی دوران رشد سریع بره ها می باشد. که این رشد سریع متاسفانه با شروع رشد سریع مراتع و سرسبزی آنها و با وضعیت کمبود نسبی مس در بهار همزمان است.
وجود عنصر مس برای عملکرد آنزیم هایی که در کنترل واکنشهای عصبی در سیستم عصبی مهم هستند ضروری بوده و کمبود آن می تواند در گوسفندان، بزها و خوک ها متفاوت باشد. بره هایی که دچار کمبود مس شدید هستند ممکن است در هنگام تولد موارد شدید علائم بالینی را نشان دهند. خیلی از اوقات هم ممکن است بره ها در بدو تولد طبیعی به نظر برسند و در سنین یک تا شش ماهگی علائم کمبود مس مانند: راه رفتن ناهماهنگ (سندرم بره های لرزان) را از خود بروز بدهند. عموما درمان کمبود مس در بره هایی که علایم بالینی کمبود از خود نشان می دهند توصیه نمی شود.
مجله علمی دام پخش در این مقاله و در راستای نیاز کاربران خود سعی دارد با ارایه این کیس ریپورت بخشی از نیازهای کاربران خود را رفع نموده تا در صورت هرگونه برخورد با موارد مشکوک به کمبود مس ، قادر به تشخیص اولیه آن بوده و در تماس با کارشناسان مربوطه نسبت به دریافت اطلاعات لازم و رفع مشکل در اسرع وقت اقدام نمایند .
تصویر شماره ۱ : بره مبتلا به کمبود مس
چکیده مقاله:
در اوائل بهارسال ۱۳۸۷ یکی از مزارع عمده پروار گوسفند ازبروز تلفات زیاد در بره های تازه متولد شده شیر خوا ر ابراز نا رضایتی نمود، مزرعه فوق در منطقه جنوب غربی اصفهان واقع بوده و دارای ظرفیت حدود ۲۰۰۰۰ راس گوسفند میباشد . شرکت مذکور در سال گذشته تعداد زیادی گوسفند بالغ را از دامداران اطراف اصفهان که عمدتا کوچرو بوده و به علت گرانی علوفه گوسفندان آنها از حجم کمتری علوفه مرغوب بهره مند بوده ند خریداری نمود، بنابراین علیرغم توجه خاصی که به برنامه تغذیه مادران باردار یا آماده برای آبستنی شده بود ، با شروع فصل زایش میزان تلفات در بره ها رو به افزایش گذاشت ، بره های مذکورپس از چند روز از تولد دچار لرزش شده که از قسمت اندا مهای خلفی آغاز و به سمت جلو پیشروی نمود ، ضعف شدید عضلانی و کاهش توان ایستادن، عدم تعادل،تلو خوردن،گاها کوری و عدم پاسخ به صدا از دیگر عوارض بیماری بود، بیشترین سن ابتلا ۳-۱ هفته پس از تولد بود و با اندک فشاری به زیر فک پایین ،بره ها به سمت عقب و سپس پشت افتاده و قادر به بلند شدن نبودند،در لاشه های تلف شده علیرغم پرخونی و تورم سطح مغز هنوز چینهای مغزی دیده می شد . بر اساس تاریخجه بیماری، علائم بالینی و ضایعات کالبد گشایی به کمبود مس ، ویتامین های گروه ب و ویتامین E مشکوک شده و با آغاز درمان با داروهای تزریقی مولتی ویتامین و ترکیبات مس تزریقی ( کوپاوت ) در تعداد زیادی از بره ها بیماری کنترل و تلفات کاهش یافت ولی در معدودی که عمدتا چند قلو بوده و شدت کمبود مس بیشتر بود احتمالا ضایعات وارده به سیستم اعصاب مرکزی شدیدتر بوده و دی میلیناسیون اعصاب بصل النخاع بوقوع پیوسته و بهبودی غیر ممکن بود . در هر حال برای پیشگیری بیماری در مراحل بعدی نسبت به استفاده از سولفات مس به میزان ۱۰–۵ میلی گرم برای ۱۰ روز در مادران ، بهبود کیفیت علوفه و خاک منطقه از نظر مس و قرار دادن آجر های لیسیدنی در مزرعه توصیه شد زیرا در این بیماری به هر علتی که سطح مس در سرم گوسفندان و بزان آبستن کمتر از ۷/۸ میکرو مول در لیتر باشد در نتیجه میزان ذخیره مس در کبد بره ها و بزغاله ها به کمتر از ۲۰ میلیگرم در کیلو گرم ماده خشک خواهد رسید ، در این گروه نوزادان چنانچه میزان مس در بخش خاکستری مغز به کمتر از ۳ میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک برسد علائم بالینی بیماری خود نمائی خواهد کرد بطور معمول میزان شیوع ۲۷-۴۶ درصد و تلفات حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد قابل پیش بینی است .
