دکتر احمد روغنی – دکتری دامپزشکی
حیوانات نشخوار کننده دارای سیستم گوارش بی نظیری هستند كه قادر است از بستر و بقایای کود مرغی به عنوان یک منبع غذائی با ارزش بعنوان بخشی از خوراک استفاده نماید . با توجه به اینکه در صنعت پرورش مرغ گوشتی وتخمگذار، حجم زیادی از فضولات و بستربدست می آید كه به عنوان یك فراوری جانبی به حساب می آید. درواقع امروزه کاربرد اصلی کود و فضولات مرغی، استفاده در صنعت کشاورزی و برای حاصلخیزی زمینهای زراعی می باشد. زمانی كه از فضولات و كود مرغی به جای استفاده در بهینه سازی خاک مزارع کشاورزی در تغذیه دام های گوشتی و در صنعت پرواربندی استفاده شود بازدهی آن تقریبا ۴ برابر بیشتر از مصرف آن در حاصلخیزی خاک مزارع می باشد . محتویات بستر طیور معمولا سرشار از انرژی، پروتئین و سایرمواد مغذی و مواد معدنی برای گوساله های پرواری است که بدلبل قیمت پایین آن از لحاظ اقتصادی نیز بسیار باصرفه می باشد بعلاوه تحقیقات نشان داده که استفاده از محتویات بستر طیور در تغذیه دامها باعث حفظ مواد مغذی در خاک و افزایش آن در گیاهان می شود بدینگونه که در مراتعی كه با كود گاوهای تغذیه شده با بستر طیور تغذیه و احیا شده بودند مواد معدنی مانند : فسفر ،نیتروژن ،پتاسیم و سایر مواد معدنی به حد زباد افزایس پیدا کرده بود . یكی ازبرتری های ضایعات بستر جوجه های گوشتی نسبت به سایر فراورده های خوراکی مورد مصرف در خوراک دامهای پرواری قابلیت انتقال آن در مسافتهای طولانی، بدون کاهش ارزش تغذیه ای و ارزش اقتصادی آن می باشد .
در ایالت آلبامای آمریکا تولید کنندگان گوساله های پرواری از این منبع عمده موجود و با ارزش برای کاهش هزینه های خوراک و پرواربندی استفاده می كنند.وبیشتر پرورش دهندگان با کاربرد این مواد در تغذیه گوساله های پرواری به مقدار زیادی در هزینه خوراک صرفه جویی نموده اند . اما یکی از مشکلات بر سر راه مصرف این مواد در صنعت پروار بندی این است که هنوز بسیاری از تولید کنندگان گاوهای گوشتی نسبت به مصرف این مواد در خوراک دام بشدت بی میل هستند زیرا در سطح جامعه و سطح افکار عمومی مصرف کنندگان مواد پروتئینی، رشد و نمو سبزیجات و گیاهان در فضولات حیوانی پذیرفته شده لیکن پرورش دام بوسیله کود و فضولات طیوری هنوز در اذهان عمومی به درستی جا نیفتاده و در مقابل مصرف مواد پروتئنی حاصل از حیواناتی که با مصرف کود مرغی پروار شده اند یک مقاومت و کاهش مصرفی هنوز وجود دارد .یکی دیگر از مشکلات و معایب بر سرراه مصرف این مواد در خوراک دام این است که گاوی كه باید امروز روانه كشتارگاه شود، بایستی حداقل ۱۵ روز قبل مصرف بستر طیور در جیره اش قطع شده باشد تا قابل ارسال به کشتارگاه باشد در حالی كه مثلا یک بارقارچ خوراكی ارسالی به بازار كه در بستری از كود مرغی پرورش داده شده است همان روز می تواند مستقیماً به فروشگاه جهت مصرف ارسال گردد البته این نکته لارم به ذکر است که در صنعت پرورش گاو گوشتی باید از هر عملی كه سلامتی گوشت تولیدی را زیر سئوال می برد ، اجتناب نمود.
بطور كلی استفاده از بستر جوجه های گوشتی در تغذیه گاو شامل ۳ سودمندی اولیه می باشد :
۱ ) استفاده از بستر جوجه های گوشتی ، رفع مشكل استفاده از محصولات فرعی در محیط
۲ ) یك راهكار برای مدیریت مناسب ضایعات حاصل از بستر جوجه های گوشتی برای استفاده پرورش دهندگان گاو گوشتی است.
۳ ) صرفه اقتصادی در تولید گاوهای گوشتی می باشد.
آئین نامه های استفاده از بستر جوجه های گوشتی برای تغذیه دام در ایالت آلبا مای آمریکا:
در سال ۱۹۶۷ ، زمانی كه سازمان FDA مشروح سیاستهای تغذیه با بستر طیوری و سایر محصولات جانبی حیوانی را منتشر كرد. اطلاعات علمی بسیار محدودی در زمینه تغذیه با بستر طیور وجود داشت اما در سال ۱۹۸۰ وبعد از تحقیقات وسبع و گسترده پژوهشگران دانشگاهی و تامین بودجه های لازم برای انجام پروژه های مرتبط ، سازمان FDA بدنبال بدست آمدن نتایج آزمونهای مختلف بالتخره بعضی از مقررات اولیه و محدود كننده مصرف چنین محصولات جانبی را باطل نموده و اجازه محدود در خرید و فروش و مصرف این مواد در خوراک دام را صادر نمود . سازمان كشاورزی و صنعت آلباما ، با تدوین مقررات محدودی ، استفاده و دادو ستد فضولات حیوانی فرآوری شده را پذیرفته است این مقررات اجازه هر نوع استفاده خصوصی یا مبادله بستر جوجه های گوشتی و سایر فضولات حیوانی را محدود كرده است و این كار بیشتر تحت مسئولیت سازمانهای دولتی می باشد. بستر جوجه های گوشتی فرآوری شده طبق استاندارد های مناسب برای استفاده در جیره های غذائی دام ، آماده عرضه به بازار می شود. آئین نامه مربوط به تغذیه ضایعات با منشاء حیوانی در سال ۱۹۷۷ توسط وزارت كشاورزی و صنایع مورد تصویب قرار گرفته است.
این آئین نامه ها جزء نهمین مقررات شیمی كشاورزی لیست شده است. اگر ضایعات با منشاء حیوانی حاوی دارو یا باقیمانده مواد داروئی باشد. چنین ضایعاتی حتماً باید حاوی برچسب برای اطلاع مصرف كنندگان باشد. به اینصورت كه در روی آن نوشته شود. توجه : این ماده حاوی باقیمانده مواد داروئی است و نباید در ۱۵ روز مانده به كشتار مورد استفاده دام قرار گیرد.
این هشدار همچنین توسط فروشندگان خوراك حاوی بستر جوجه های گوشتی به گاو داران اعلام شود.
صرف نظر از مقررات دولتی موجود، در مورد مواد غذائی مورد استفاده در تغذیه دام، تولید كنندگان گوشت موظفند و متعهد هستند كه در دادو ستد خود تمامی گوشتی را به بازار عرضه می كنند، عاری از هر گونه مواد داروئی یا تركیبات سمی باشد. برای حداقل نمودن احتمال وجود باقیمانده مواد داروئی در بافتهای گاو گوشتی تغذیه شده با بستر تغذیه با مواد بستر باید ۱۵ روز مانده به كشتار حیوان مورد نظر قطع شود. محتویات بستر جوجه های گوشتی، نباید مورد تغذیه گاوهای شیرده قرار بگیرد چون در اینصورت هیچ فرصتی برای قطع كردن جیره برای مطمئن شدن از حذف باقیمانده های مواد تغذیه شده در شیر تولیدی وجود ندارد. چون گوسفندان نیز به مقادیر بالای كبالت حساس هستند و بستر جوجه های گوشتی حاوی مقادیر زیادی از كبالت می باشد. نباید از محتویات بستر جوجه های گوشتی در تغذیه گوسفند استفاده كرد.رعایت این اصول و نكات هر گونه امكان به خطر انداختن سلامتی و ایجاد مشكلات ناشی از باقی ماندن مواد داروئی و باقیمانده های ناشی از مصرف غذائی بستر جوجه های گوشتی را به حداقل می رساند
برای خواندن ادامه مقاله اینجا کلیک کنید.
برای اطلاعات بیشتر از محصولات و داروهای دام اینجا کلیک کنید.
