ترجمه کننده: خانم دکتر پریچهر مومنی شرکت رویان دارو
گردآوری و تنظیم: دکتر احمد روغنی – دامپزشک
سندرم آسیت در جوجه های گوشتی یک عارضه مزمن و یک ناراحتی احتقانی در سمت راست قلب می باشد دلایل متعددی برای آن ذکر شده است مانند: علل ژنتیکی، دلایل محیطی مانند: استرس سرمایی یا استرس گرمایی، علل تغذیه ای و مسمومیت ناشی از عوامل دارویی و یا بالانس نبودن جیره
در عارضه آسیت معمولا نیمه راست قلب بیشتر دچار عارضه شده و باعث ایجاد عوارض آسیت مانند: ضایعه احتقانی سمت راست قلب و ضخیم شدن دیواره بطن راست، جمع شدن آب در اطراف قلب و داخل محوطه شکمی و ناحیه توراکس، پریکاردیت، هیدروپریکارد، هپاتومگالی و تورم کبد می گردد. معمولا سمت راست قلب با پمپاژ و انتقال خون تیره و حاوی دی اکسید کربن از طریق سرخرگ ششی به ریه باعث دفع co2 در کیسه های مکانیسم ایجاد آسیت در مرغهای گوشتی ششی و جذب اکسیژن تازه به داخل خون میگردد. هر عاملی که باعث کمبود اکسیژن در بدن شود باعث افزایش سرعت پمپاژ خون از بطن راست به سمت ششها برای جبران کمبود اکسیژن موجود در بدن شده و ما یک افزایش فشار خون سرخرگی از سمت قلب به سمت ریه ها را خواهیم داشت که باعث فشار زیاد به بطن راست گردیده و در نهایت باعث خستگی و اتساع بطن راست می گردد. این اتساع در بطن راست باعث گشاد شدن دریچه های سمت راست قلب شده و در نهایت مقداری از خون پمپاژ شده از سمت بطن راست در هرنوبت بدلیل اختلال موجود در دریچه ها به عقب پس زده شده و به داخل سیاهرگ های اصلی قلب و سیاهرگ کبدی وارد می شود . این جریان خون اضافی در سیاهرگ کبدی باعث افزایش فشار خون کبدی و نهایتا فشار به سلولهای کبدی گردیده و با بوجود آمدن نارسایی عروقی در سیاهرگهای کبد و مویرگهای کبدی و افزایش فشار در آنها مایع پلاسما به صورت یک مایع زرد و شفاف از داخل عروق به داخل محوطه شکمی طیور پس زده و وارد می شود که در مواقع کالبد گشایی به صورت یک مایع شفاف زرد رنگ و گاها لخته شده دیده می شود.
در یک مطالعه انجام شده برای تعیین تأثیر استرس سرما بر عملکرد جوجه های گوشتی و حساسیت آنها، جوجه های نر از یک نژاد تجاری از تولید کنندگان مرغ گوشتی تهیه گردید. به گزارش واحد علمی مجله دام پخش در این آزمایش جوجه ها به دو گروه کنترل و گروه استرس سرد تقسیم شدند. در این آزمايش با قرار دادن جوجه های گروه استرس سرد در دماي پايين و با تغذیه آنها با رژيم دان پلت شده، سندرم آسيت در آنها ايجاد شد. دو تیمار آزمایشی یه ترتیب در سنین متفاوت تحت تاثیر دماهای متفاوت قرار گرفتند:
- برای گروه کنترل، دمای ۳/۳۳ درجه سانتی گراد در هفته اول و ۳۰ درجه سانتی گراد در هفته دوم و ۵/۲۷درجه سانتیگراد در هفته سوم در نظر گرفته شد.
- برای گروه استرس سرد، دمای ۲۹٫۰ درجه سانتی گراد در هفته اول، دمای ۴/۲۶ درجه سانتیگراد در هفته دوم و ۱/۲۳ درجه سانتیگراد در هفته سوم در نظر گرفته شد.
و سپس از اواخر هفته سوم همه مرغ های گوشتی تا سن ۶ هفتگی در دمای ثابت ۲۱ درجه سانتی گراد پرورش یافتند. نتایج نشان داد که تفاوت معناداری در BW یا وزن زنده در پرندگان، در طول هفته ۱ تا ۵ وجود دارد به گونه ای که گروه کنترل به طور مداوم سنگین تر از گروه استرس سرد بود. با این حال، در سن ۶ هفتگی، هر دو گروه وزن یکسانی داشتند. نتایج نشان می داد که افزایش وزن بدن در جوجه های گروه استرس سرد تا سن ۳ هفتگی به طور قابل توجهی کاهش یافته است اما در طی هفته های ۳ تا ۶، جوجه های گروه استرس سرد در مقایسه با جوجه های گروه کنترل، افزایش وزن بیشتری را از خود نشان می دادند. آنچه که به طور مشهود دیده می شد اختلاف معنی داری در مرگ و میر ناشی از آسیت بین دو گروه جوجه ها بود به گونه ای که طی هفته های ۳ تا ۶، گروه استرس سرما بیشترین میزان مرگ و میر ناشی از آسیت (۵۲/۹ درصد) را در مقایسه با گروه کنترل (۹۰/۱ درصد) نشان می داد و در سن ۵ هفتگی شرایط استرس سرد در جوجه های گروه دوم باعث تغییرات قابل توجهی در PCv و هموگلوبین (Hb) و تعداد گلبول های قرمز خون (RBC) شده بود بعلاوه وزن بطن راست در گروه استرس سرما به طور قابل توجهی سنگین تر از گروه شاهد بود و در نسبت بطن راست به بطن کل (RV / TV) در سن ۵ هفتگی، تفاوت معناداری در آنها نسبت به گروه کنترل وجود داشت.
در نهایت از این آزمون نتیجه گیری شد که رشد سریع و سرما دو تا از عوامل اصلی ایجاد آسیت در طی تولید مرغ گوشتی تجاری است.
در یک آزمایش دیگر نیز که بر روی تعدادی از جوجه های تجاری گوشتی در ماه های زمستان (دسامبر و ژانویه) انجام شد، تعداد ۲۷۳ جوجه گوشتی مورد آزمایش قرار گرفتند.
این پرندگان تا سن دو هفتگی در شرایط یکسان خوراک و تهویه نگهداری شدند و سپس به ۷ گروه تقسیم شدند که سه گروه از هفته سوم تا هفته ششم تحت استرس سرمایی دمای ۲۹-۲۵ درجه سانتیگراد قرار گرفتند و سه گروه دیگر نیز مانند سه گروه اول تحت همان استرس سرمایی قرار گرفته لیکن با مکمل درمانی ویتامین E با دز ۲۵۰ میلیگرم در هر کیلو خوراک تغذیه شدند و یک گروه نیز بعنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. کلیه گروههای مورد آزمایش به طور مرتب از لحاظ سرعت و میزان رشد و وزن گیری مورد بررسی قرار می گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که در پایان دوره پرورشی یعنی سن ۶ هفتگی اختلاف معنی داری در رشد و میزان وزن نهایی در گروههای کنترل و گروههای تحت استرس سرمایی مشاهده نگردید لیکن میزان افزایش مصرف خوراک در گروه تحت استرس سرمایی به طور قابل توجهی نسبت به گروه دمای طبیعی، افزایش نشان می داد. مهمترین تفاوت در بین گروه دمای طبیعی و گروه تحت استرس سرما مربوط به میزان تلفات و بروز آسیت بود که در گروه دمای نرمال به زیر ۱ درصد و در گروه تحت استرس سرمایی که هیچ اقدام عملی برای نجات آنها نشده بود به ۰۷/۲۳ درصد می رسید. نتیجه جالب توجه اینکه آمار تلفات در گروه تحت استرس سرمایی که با مکمل ویتامین E تغذیه شده بودند تلفات و همچنین بروز عارضه آسیت به میزان ۱۵-۱۰ درصد نسبت به گروه سرمایی اولیه و بدون اقدام کنترلی کاهش نشان می داد. بنظر می رسد استفاده از مکمل های حاوی ویتامین E در مورد جوجه هایی که در معرض استرس سرمایی قرار می گیرند جهت کاهش موارد آسیت و تلفات موثر بوده و باعث کاهش موارد آسیت در سنین بالا می گردد البته کنترل سایر فاکتورهای موثر در ایجاد آسیت و کنترل و مدیریت آنها حتما بایستی مد نظر مرغداران و دامپزشکان محترم قرار گیرد. برای اطلاع از سایر علل ایجاد کننده آسیت و راههای کنترل و درمان آنها مقاله کنترل و درمان آسیت در جوجه های گوشتی را در مجله علمی دام پخش مطالعه نمایید.
سندرم افزایش فشار خون ریوی (Pulmonary Hypertension Syndrome (PHS or Ascites یکی از علل عمده تلفات و شیوع بیماری در تولید نیمچه های گوشتی امروزی است. به نظر می رسد ژنتیک، محیط و مدیریت همگی موجب ایجاد اتفاقاتی باشد که باعث به اوج رسیدن سندرم آسیت می شود. به طور کلی پیشنهاد شده است که سرعت متابولیک بالای لاین های نیمچه های گوشتی امروزی موجب افزایش تقاضای اکسیژن شده، مخصوصا در محیط سرد یا هنگامی که پرندگان با جیره های مغذی با چگالی بالا تغذیه می شوند. در چنین شرایطی، در نیمچه های گوشتی امروزی سیستم تنفسی- قلبی به طور متناسب توسعه نیافته و نمی توانند میزان اکسیژن مورد نیاز را برآورده کنند و در نتیجه موجب هیپوکسمی (کمبود اکسیژن در خون) می شود. سطوح بالای هماتوکریت و تنگی عروق از عواقب هیپوکسمی است که منجر به افزایش ویسکوزیته/فشار و کاهش اشباعیت خون از اکسیژن می شود. بنابراین، قلب (بطن راست) می بایست با انقباض بیشتر به کمبود اکسیژن غلبه کند و با بازگشت خون سیاهرگی مقابله کند و در نتیجه مانع افزایش فشار خون ریوی و نارسایی قلبی شود.
کنترل و درمان تغذیه ای آسیت در جوجه های گوشتی
آزمایشات بالینی و فارمی استفاده از سطوح مختلف ویتامین E + سلنیوم و ویتامین C در جیره جوجه های گوشتی تحت استرس سرمایی را در کنترل و پیشگیری از آسیت موثر نشان داده است به گونه ای که مصرف هر دو با هم به طور معناداری باعث کاهش تلفات ناشی از PHS و بهبود مصرف خوراک و کاهش ضریب تبدیل در آنها گردیده است. احتمالا ویتامین E و سلنیوم با انجام نقش آنتی اکسیدانی باعث کاهش سندرم فشار خون ریوی و کاهش تخریب بافت قلب از طریق کاهش پراکسیداسیون لیپیدها می گردند و ویتامین C با کاهش تعداد عروق دیواره محیطی در ریه و کاهش ضخامت عروق دیواره محیطی در ریه باعث کاهش مقاومت در برابر جریان خون در عروق ریوی شده و عوارض آسیت در جوجه های گوشتی را کاهش دهد. به علاوه، مشخص شده که ویتامین C ممکن است بدلیل کاهش رادیکال های آزاد مشتق از اکسیژن اثرات مثبت روی کاهش آسیت داشته باشد. دز خوراکی پیشنهادی ویتامین C ۵۰۰ میلی گرم به ازای هر کیلو خوراک مصرفی می باشد.
آزمایشات والتون و همکاران نیز تجویز روغن کتان به میزان ۵۰ گرم در هر کیلو گرم از جیره جوجه های گوشتی پرورش یافته در مناطق مرتفع و با کاهش فشار اکسیژن را در کاهش عارضه آسیت بسیار موثر نشان داد. Walton et al). 1999)
بنظر می رسد روغن کتان با کاهش ضخامت بطن راست و افزایش میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون و تغییر شکل اریتروسایتها و همچنین کاهش ویسکوزیته خون باعث کاهش عارضه آسیت می گردد. آزمایشات والتون در سال ۱۹۹۹ نشان داد که سطح ۵۰ گرم روغن کتان به ازای هر کیلوگرم دان باعث کاهش ضخامت بطن راست، افزایش هماتوکریت و مقدار هموگلوبین و همچنین افزایش مقدار اسیدهای چرب غیر اشباع در غشای اریتروسایتها گردید. روغن کتان از لحاظ آلفا لینوليیک غنی بوده که پیش ساز EPA و DHA می باشد ترکیبات مذکور به ترکیبات پروستاسایکلین ها مانند: PG12 و PG13 تبدیل می شوند و آنها بعنوان شل کننده عروق کرونر عمل می کنند. جهت اطلاع از سایر عوامل ایجاد کننده عارضه آسیت در جوجه های گوشتی و روشهای درمانی آسیت مقاله کنترل و درمان آسیت در جوجه های گوشتی در مجله علمی دام پخش مطالعه نمایید.
استفاده از ترکیب کربنات پتاسیم در آب جوجه های گوشتی برای کاهش آسیت
شواهدی وجود دارد که گنجاندن ۱۰۰۰میلی گرم کربنات پتاسیم در یک لیتر آب آشامیدنی ممکن است یک روش عملی برای افزایش اکسیژن رسانی به خون در جوجه های گوشتی و شاید بعنوان عامل پیشگیری کننده برای کاهش تلفات ناشی از آسیت عمل کند. به همین ترتیب، پرندگان تغذیه شده با جیره های با بیکربنات بالا و کلراید کم، افزایش فشار خون ریوی کمتر و وزن قلب کمتری نشان دادند و این روش بعنوان راهی بالقوه برای کاهش افزایش فشار خون ریوی و آسیت در جوجه های گوشتی پیشنهاد شده است.
استفاده از بیکربنات سدیم یا جوش شیرین در جیره جوجه های گوشتی برای کاهش آسیت
افزودن ۱% بیکربنات سدیم به جیره جوجه های گوشتی تلفات ناشی از آسیت را کاهش داد. این کاهش به طبیعت آلکالینی بیکربنات سدیم نسبت داده می شود و احتمال دارد آلکالوز را در خون پرنده القا کند. به طور کلی، پیشنهاد شده درمان هایی که بالقوه باعث القاء آلکالوز شده ممکن است بروز آسیت را کاهش دهد، در حالیکه ممکن است درمان های با اثرات اسیدی تشدید کننده آسیت باشند.
تاثیر ال آرژینین در کاهش اثرات آسیت در جوجه های گوشتی
آرژینین بعنوان سویسترای قوی نیتریک اکساید که بعنوان گشادکننده عروق کرونر درون ریز ریوی است عمل می نماید و باعث کاهش معنی دار نسبت بطن راست به کل بطن ها و کاهش مشهود تلفات آسیت می گردد. از اسیدآمینه ال آرژینین به میزان یک کیلو در تن در جیره می توان برای کاهش عوارض آسیت استفاده نمود.
استفاده از داروی آسپرین برای کاهش موارد آسیت در جوجه های گوشتی
انقباض عروق ریوی و افزایش ویسکوزیته خون مهمترین عوامل تاثیرگذاری هستند که در نهایت منجر به افزایش فشار خون ریوی و آسیت می شوند. در این زمینه، عواملی که موجب افزایش گنجایش عروق شش ها یا کاهش مقاومت عروق ریوی می شود به طور تئوری موجب کاهش بروز آسیت می شود که در این زمینه آسپرین قادر به انجام این نقش می باشد.
افزودن ۰٫۲% آسپیرین به جیره بروز آسیت را کاهش داد (Balog et al., 2000a). هر چند آسپیرین اضافه شده، موجب کاهش معنی دار وزن نهایی جوجه ها در مقایسه با گروه کنترل که جیره حاوی آسپیرین دریافت نکردند، شد. از آنجاییکه که پیشنهاد شده است وزن پایین تر بدن همچنین موجب کاهش شدت آسیت در جوجه های گوشتی می شود، روشن نیست که آیا این کاهش بروز آسیت اثر مستقیم آسپیرین است یا اثر غیر مستقیم وزن پایین تر بدن می باشد (Acar et al., 1995; Balog et al., 2000b).
اجرای برنامه محدودیت های خوراکی در کاهش آسیت در جوجه های گوشتی
مطالعات تحقیقاتی بررسی جیره های متفاوت در پرندگان نشان داده که پرندگانی که به صورت آزاد جیره غذایی با مواد مغذی چگالی پایین ( انرژی ۲۹۰۰kcal، پروتئین خام ۲۱% برای ۰-۲۱ روزگی)، ( انرژی ۳۰۰۰kcal، پروتئین خام ۱۹% برای ۲۲-۳۵ روزگی)، ( انرژی ۳۱۶۰kcal، پروتئین خام ۱۷٫۵% برای ۳۶ تا ۵۲ روزگی) دریافت کردند، کاهش معنی دار تلفات آسیت در مقایسه با پرندگانی که به صورت آزاد جیره غذایی با مواد مغذی چگالی بالا (انرژی ۳۰۰۰kcal، پروتئین خام ۲۳٫۵% برای ۰-۲۱ روزگی)، ( انرژی ۳۲۰۰kcal، پروتئین خام ۲۰٫۵% برای ۲۲-۳۵ روزگی)، ( انرژی ۳۳۰۰kcal، پروتئین خام ۱۸٫۵% برای ۳۶ تا ۵۲ روزگی) را دریافت کردند، نشان دادند.
به طور کلی سرعت رشد یا افزایش وزن بدن در جوجه های گوشتی رابطه مستقیمی با بروز آسیت دارد. نیمچه های گوشتی که به طور ژنتیکی برای رشد سریع ماهیچه انتخاب شده اند، به نظر می رسد در مقایسه با گونه هایی که رشد آهسته تری دارند نسبت به آسیت حساس تر باشند. دستکاری چرخه رشد نیمچه های گوشتی، به دنبال رشد جبرانی به نظر می رسد روشی عملی برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از آسیت می باشد. در یک بررسی، برنامه های محدودیت خوراکی مختلفی بر روی چهار گروه از جوجه های گوشتی مورد آزمایش قرار گرفت و اثر محدودیت خوراکی زود هنگام را بر روی رشد و بروز آسیت در جوجه های گوشتی بررسی نمود، نتایج به دست آمده حاکی است که اگر چه تلفات آسیت می تواند به طور معنی داری در محدودیت خوراکی زودرس پرندگان کاهش یابد ولی کاهشی در وزن بدن و مقدار گوشت سینه در محدودیت خوراکی در مقایسه با پرندگانی که محدودیت خوراکی ندارند دیده می شود.
گروههای مورد آزمایش:
- جیره کنترل (کامل تغذیه می شوند)
- خوراک به مدت ۸ ساعت در روز و به مدت ۶ هفته در دسترس جوجه ها قرار گرفت
- خوراک به مدت ۸ ساعت در روز در ۳ هفته اول در دسترس جوجه ها قرار گرفت و سپس به طور کامل تغذیه شدند
- تغذیه کامل در هفته اول، ۸ ساعت در روز برای ۳ هفته و سپس تغذیه کامل برای ۲ هفته باقیمانده.
نتایج نشان داد که تلفات ناشی از آسیت به طور معنی داری در گروههای دارای محدودیت خوراکی پایین تر بود، در حالیکه وزن بدن در ۴۲ روزگی به طور معنی داری تنها در گروه دوم در مقایسه با گروه کنترل کمتر بود. هر چند گوشت سینه، در تمام گروههای دارای محدودیت خوراکی در مقایسه با گروه کنترل به طور معنی داری کمتر بود. نتایج نشان داد که برنامه های محدودیت خوراکی ممکن است بالقوه برای کاهش بروز آسیت باشند و این چنین برنامه ها می بایست با دقت تحت سیتم های مختلف تولید ارزیابی شود.
نقش استرس سرمایی در افزایش حساسیت جوجه های گوشتی به سندرم آسیت
استرس سرمایی می تواند موجب افزایش حساسیت به آسیت با افزایش نیازمندی های متابولیکی اکسیژن و افزایش فشار خون ریوی شود. بزرگترین مانع در پرورش نیمچه های گوشتی در ارتفاعات زیاد و شرایط سرمایی سندرم آسیت می باشد. این وضعیت را می توان با تجمع مایع در حفره شکم و افزایش تلفات که بین هفته های ۴-۶ زندگی به اوج می رسد، مشخص کرد. علاوه بر این پرورش نیمچه های گوشتی در زمستان با رطوبت بیش از حد بستر همراه است، که به نوبه خود منجر به افزایش سطح آلاینده های هوا مانند آمونیاک می شود.
آنتی اکسیدان ها نقش مهمی را در تغذیه و عملکرد تولیدی در طیور ایفا می کنند. مکمل غذایی حاوی آنتی اکسیدان باعث افزایش پاسخ سیستم ایمنی و عملکرد عمومی می شود. پیشنهاد شده است که مصرف آنتی اکسیدان می تواند استرس اکسیداتیو را در سندرم افزایش فشار خون ریوی کاهش دهد و با کاهش تلفات ناشی از آسیت در نیمچه های گوشتی، مفید باشد. پرندگانی که تحت دمای پایین پرورش می یابند، ادم، پرخونی، خونریزی و تخریب اپی تلیال در موکوس روده را نشان می دهند. اثر استرس سرمایی روی عملکرد، سندرم افزایش فشار خون، آسایش و پاسخ سیستم ایمنی در نیمچه های گوشتی به خوبی ثابت شده است.
شرکت رویان دارو، محصولات زیر را در راستای کاهش عوارض آسیت در گله های گوشتی پیشنهاد می دهد:
- ویتامین C50درصد رویان دارو(پودر قابل حل در آب) (Vitamin C 50%)
موارد مصرف:
- در مواقع استرس ناشي از گرما و سرماي شديد، استرس حمل و نقل، استرس ناشي از تغييرات ناگهاني جيره، استرس زمان شروع توليد و پيك توليد در طيور تخمگذار و مادر، استرس واكسيناسيون، استرس ناشي از بيماري ها.
- بهبود جذب و مصرف آهن، سلنيوم، كروم و مس
- كمك به سلامت پوست و جلوگيري از شكنندگي و ضعف رگ هاي خوني با علائم خون ريزي كه ممكن است در زير پوست ظاهر شود.
- كاهش تحريك مخاط دستگاه تنفس در هنگام گرد و غبار داخل سالن، مشكلات تنفسي غيراختصاصي، عفونت ها خصوصا عفونت هاي ويروسي
- كمك به استحكام پوسته
- ویتاسلنیوم رویان (ویتامین E+سلنیم ) (ویتاسلنیوم رویان | Vitaselenium )
هر لیتر از محلول ویتاسلنیوم رویان (Vitaselenium) حاوی:
- ویتامین E ۱۰۰۰۰۰ میلی گرم
- سلنیوم ۵۰ میلی گرم
- ویتامین D۳ ۲۰۰۰۰۰ واحد بین المللی
- ویتامین B۱۲ ۱۰ میلی گرم
- اینوزیتول ۳۰۰۰ میلی گرم
ویتامین E نقش اصلی خود را به عنوان یک آنتی اکسیدان ایفا کرده و باعث جلوگیری از اکسیداسیون چربی ها و در نتیجه افزایش عمر اسیدهای چرب غیر اشباع می شود. ویتامین E به عنوان تثبیت کننده و محافظ غشاء سلولی عمل کرده و همچنین مانع از تشکیل رادیکال های آزاد می شود. سلنیوم در ساختمان آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز شرکت می کند. این آنزیم باعث حذف پراکسیدها که عامل تشکیل رادیکال های آزاد در سلول هستند می شود. اینوزیتول در اختلالات مربوط به متابولیسم چربی ها و جذب آنها نقش دارد. ویتامین D3 در تنظیم متابولیسم کلسیم و فسفر نقش داشته و باعث افزایش جذب کلسیم و فسفر از روده می گردد. این عنصر در شکل گیری استخوان ها نیزنقش دارد. ویتامین B12 در سنتز هموگلوبین و روند بلوغ گلبول های قرمز نقش دارد.
موارد مصرف:
عوارض ناشی از کمبود ویتامین E، سلنیوم، ویتامین B12، دیستروفی عضلانی، در هنگام کاهش جوجه درآوری، مشکلات باروری، اصلاح متابولیسم چربی ها (جلوگیری از لاشه چرب)، در هنگام کاهش رشد، افزایش تولید تخم مرغ، هیدروپریکاردیوم، انسفالومالاسی، آسیت
- آسپیرینا سی رویان (آسپیرین + ویتامین سی ) (Aspirina C Rooyan )
هر کیلوگرم آسپیرینا سی رویان حاوی:
- آسپیرین ۲۵۰ گرم
- ویتامین C ۲۰ گرم
موارد مصرف:
در موارد بروز بیماری های عفونی نظیر CRD، کلی باسیلوز، کریزا، گامبورو، برونشیت، نیوکاسل، آنفلوانزا و سایر عفونت های تنفسی و نیز برای کنترل تب و بی‌اشتهایی و در موارد بروز آسیت در گله و در هنگام استرس‌های مختلف از جمله استرس گرمایی، جابجایی و واکسیناسیون به میزان یک کیلوگرم در هر ۱۰۰۰ لیتر آب آشامیدنی طیور توصیه می‌شود.
- برم هگزین ۱% (محلول خوراکی) (برومنتول | Bromenthol )
برم هگزين يك بنزيل آمين با خواص خلط آوري است. اين دارو با افزايش ترشح موكوس، رقيق كردن خلط و كمك به دفع آن از مجراي تنفسي و نيز باز كردن برونش ها و ناي، باعث راحتي تنفس و بهبودي سريع تر بيماري مي شود. برم هگزين ترشحات برونشيال را افزايش داده و در عين حال احتمالاً به خاطر تحريك فعاليت آنزيم ليزوزومال و در نتيجه شكستن رشته هاي پروتئيني موكوپلي ساكاريدي، ويسكوزيته آن را كاهش مي دهد. روان شدن و سيلان اين ترشحات در مجاري تنفسي، باعث بهبود عملكرد تنفسي مي گردد.
برم هگزين نفوذ پذيري غشاء سلولي را بالا برده، كه به موجب آن سطح ايمونوگلوبولين در ترشحات برونشيال افزايش مي يابد.
منتول تركيبي گياهي مي باشد كه از نعناع گرفته مي شود. منتول يك اثر سردكننده روي مخاط دارد كه در موارد احتقان دستگاه تنفس مصرف مي شود.
موارد مصرف:
- طيور: بيماري مزمن تنفسي (CRD)، برونشيت عفوني، لارنگوتراكئيت، كوريزاي عفوني و آنفلوانزا.
- بوقلمون: سينوزيت عفوني.
- منتوسل (اكاليپتوس + منتول + نعناع فلفلي محلول خوراکی)( Mentosol )
هر لیتر محلول حاوی:
- عصاره روغنی اكالیپتوس ۱۵۰ گرم
- عصاره گیاهی منتول ۷۰ گرم
- عصاره روغنی نعناع ۶۰ گرم
- ویتامین (E)ای ۱۰ گرم
اين محصول سبب تخليه ترشحات موكوسي شده كه اين امر باعث بهبود تنفس و اكسيژن رساني مي شود. اين محصول در درمان و پيشگيري مشكلات تنفسي ناشي از آنفلوانزا نيز مصرف مي گردد. (ويتامين E موجود در اين محصول باعث افزايش ايمني بدن شده و خاصيت آنتي اكسيداني نيز دارد).
منتول موجود در اين محصول متشكل از نعناع فلفلي و منتول كريستال مي باشد.
موارد مصرف:
- در واكنش هاي ناشي از واكسيناسيون برونشيت عفوني و نيوكاسل
- در عفونت هاي ناشي از برونشيت عفوني و آنفلوانزا
- در موارد مشاهده عوارض تنفسي در گله
- در گرماي خشك و شديد به ويژه هنگامي كه غشاي موكوسي مجاري تنفسي خشك شده و جوجه ها با مشكل تنفسي مواجه مي شوند.
- در مواردي كه مشكلات تنفسي درگله مشاهده مي شود و امكان مصرف دارو نظير آنتي بيوتيك ها مقدور نيست (مثلا نزديك به زمان ارسال به كشتارگاه)
- در مواردي كه آنتي بيوتيك ها ديگر موثر واقع نشوند.
- در موارد وقوع مشكلات تنفسي به مدت ۳ روز مصرف شود.
- براي تحريك رشد در هفته پنجم
- براي جلوگيري از خفگي در موارد تجمع شديد موكوس چسبناك در آخرين هفته هاي دوره پرورش قبل از ارسال به كشتارگاه
- منتوسل (اكاليپتوس + منتول + نعناع فلفلي محلول خوراکی)( Mentosol
هر کیلو گرم از محصول محتوی:
- آمونیوم کلراید ۳۷۸ گرم
- سوربیتول ۴۲ گرم
- ویتامین B1 (تیامین) ۸٫۹ گرم
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین) ۱٫۹ گرم
- ویتامین B6 (پیریدوکسین) ۱٫۷ گرم
- ویتامین C (آسکوربیک اسید) ۵۰ گرم
- نیکوتینامید ۳۰ گرم
- منیزیم سولفات ۴۲٫۸ گرم
- سدیم سولفات ۶۸٫۶ گرم
آمونيوم كلرايد در اين محصول بعنوان يك اسيدي كننده مجاري ادراري، ويتامين هاي گروه B جهت بهبود متابوليسم پروتئين ها و كيفيت پرها، منيزيم بعنوان ملين و محرك ترشح صفرا و همين طور يك ديورتيك، سديم جهت افزايش جذب آب و موثر در بالانس ميزان آب و الكتروليت هاي بدن و محرك دستگاه گوارش وترشح صفرا، سوربيتول كه جزء ضروري و اساسي اين تركيب است بعنوان يك داروي ديورتيك و محرك ترشح صفرا و ويتامين C نيز بعنوان يك آنتي اكسيدان و ضد استرس بكار رفته اند. بطور كلي اين محصول با تاثير مثبت روي كبد و كليه باعث افزايش بازده طبيعي و عملكرد فيزيولوژيك گله و در نتيجه افزايش اشتها و آب مصرفي مي شود.
موارد مصرف:
- طي زمان هاي بحران در دوره پرورش
- طي دوره نقاهت: بعد از درمان با آنتي بيوتيك
- به دنبال استرس ها
