دکتر احمد روغنی – دکتری دامپزشکی
بیماری نیوکاسل یک بیماری ویروسی است که از نظر شدت و وا گیری به سه دسته تقسیم بندی گردیده است :
۱- ولوژنیک (حاد وکشنده)
۲- مزوژنیک با حدت متوسط
۳- لنتوژنیک با حدت کم
معمولا سویه های ولوژنیک و مزوژنیک از سویه های بیماریزا در طیور می باشند و معمولا از سویه های گروه لنتوژنیک برای ساخت واکسن واهداف کنترل و پیشگیری استفاده می گردد.
معمولاً تظاهرات بیماری نیوکاسل از عفونت‌های با مرگ و میر بالا تا عفونت‌های بدون علامت بروز می نماید . معمولاً شدت عفونت رابطه مستقیم با سطح ایمنی بدن میزبان و حساسیت گونه‌ای داشته و در جمعیت های مختلف طیور با تظاهرات گوناگون ومتفاوت ظاهر می شود .
گستردگی ویروس و راه‌های انتشار
(پیچش گردن در بیماری نیوکاسل عصبی)
ویروس در اکثر کشورهای آسیایی و آفریقا و برخی. کشور آمریکای شمالی و جنوبی به صورت بومی در آمده است ولی در کشور ایالات متحده آمریکا و کانادا با اجرای پروسه کشتار پرنده های آلوده و معدوم نمودن آنها و محدودیت واردات و کنترل پرندگان وحشی این بیماری کاملا به ریشه کن شده است .
آلودگی معمولاً از طریق آب ،خوراک ، ترشحات آلوده معلق در هوا ،از طریق وسایل آلوده و از طریق مدفوع پرندگان وحشی وناقل به راحتی به برنده های حساس منتقل می‌شود. معمولاً کبوتر و گنجشک از مهمترین مخازن آلودگی برای گله های طیور صنعتی می باشند ولی خودشان بندرت بیمار می‌شوند و اغلب به عنوان مخزن و ناقل آلودگی شناخته می شوند .
(نقاط خونریزی پیش معده در بیماری نیوکاسل فرم ویسروتروپیک)
علایم کلینیکی بیماری نیوکاسل
معمولاً شروع علایم ناگهانی است و بین ۱۲-۲روز از زمان آلودگی ( میانگین ۵روز) علایم به سرعت ظاهر می‌شوند. معمولاً علایم در موارد آلودگی از طریق ائروسل های معلق در هوا و آلوده به ویروس شدیدتر از مواردی است که آلودگی از طریق مدفوع و به صورت دهانی ایجاد شده باشد. مرغانی که داخل قفس هستند معمولاً در روش آلودگی دهانی و آلودگی با مدفوع علائم خفیف تری از خود بروز می‌دهند معمولا پرنده‌های جوان مستعد تر از پرندگان مسن تر هستند .
شدت علایم بستگی به راه ورود ویروس و درگیری اندام های هدف دارد یعنی در صورت آلوده شدن هر سه سیستم تنفسی -گوارشی وعصبی به صورت همزمان علایم باشدت بیشتری نسبت به زمانی که هرکدام از دستگاه های بالا به تنهایی درگیر شوند بروز می نماید . معمولاً در صورت درگیری گله با فرم ویسروتروپیک بیماری نیوکاسل علائم : عطسه، سرفه ،رال نفسی، علائم عصبی مانند: لرز ، فلج بال، فلج پا و یا فلج کامل و پیچش گردن مشاهده می گردد بعلاوه علائم اسهال سبز آبکی و تورم بافت سر و گردن و افسردگی نیز مشاهده می گردد.
در مرغان تخمگذار علائم ممکن است به صورت یک اسهال گوارشی ، کاهش تولید از ۳۰ درصد تا ۱۰۰ درصد نیز بروز نماید ، همچنین علایم تغییر شکل در پوسته تخم مرغ، تغییر رنگ پوسته و مشاهده سفیده آبکی و افزایش لمبه در گله نیزممکن است دیده شود .
A. Haemorrhage on the tip of the proventriculas; B. Severe haemorrhage on glandular tip and button ulcer in the intestinal mucosa; C. Haemorrhagic intestinal tract; D. Spleenomegali
علائم کالبدگشایی بیماری نیوکاسل
معمولاً علائم کالبدگشایی درلاشه متغیر می باشد. برای ردیابی علائم کالبدگشایی معمولا بایستی کلیه اندامهای نای، حنجره، محل دوشاخه شدن نای ،ریه ،پیش معده وسنگدان را بازدید نمود. معمولا در ناحیه نای پر خونی مشهود است گاها در محل دو شاخه شدن نای بخصوی در فرم تنفسی بیماری علائم cast های ناشی از ضایعات ویروس در مخاط نای وریه دیده می شود که منجر به انسداد محل دوشاخه شدن نای گردیده اند. در ریه علایم از یک پرخونی تا سیانوزه شدن ممکن است دیده شود .معمولا در فرم ویسروتروپیک علایم زخم در پیش معده وسنگدان بصورت نقاط خونریزی دهنده در راس غدد ترشحی پیش معده و زیر لایه محافظ سنگدان بصورت خطوط خونریزی دیده می شود .
معمولا بعد از پیش معده یکی دیگر ازمحل های عمده که زخم های مربوط به بیماری نیوکاسل درآن مشاهده می گردد سکال تونسیل ها یا غدد لنفاوی پیر پچز هستند که معمولا به صورت تکی یا دوطرفه درگیر ودچار نقاط خونریزی پتشی هستند .
تشخیص بیماری نیوکاسل
معمولاً تشخیص از طریق علائم کلینیکی،علایم کالبدگشایی و تست ساده افزایش تیتر آنتی بادی نیوکاسل توسط مهارکننده هموآگلوتیناسیون یاHI براحتی قابل تشخیص می باشد .
لیکن جهت تشخیص دقیق تر معمولاً از آزمایش PCR استفاده می شود .در صورت نیاز به جداسازی سروتیپ بیماری زای ولوژن بایستی نمونه گیری از مغز، سکال تونسیل ،نای و ریه انجام و به آزمایشگاه ویروس شناسی جهت تعیین حدت وتعیین سروتیپ ویروس ارسال گردد .
برای خواندن ادامه مقاله اینجا کلیک کنید.
برای اطلاعات بیشتر از محصولات و داروهای طیوری اینجا کلیک کنید.
