اشکان عمادی نیا-دکتری تغذیه طیور
زمان مواجه با استرس گرمایی غلظت ویتامین های E, C, A و مواد معدنی از جمله آهن، روی و سلنیوم در خون پرنده کاهش می یابد. همچنین، عملکرد، تولید، بهره وری از خوراک، وضعیت ایمنی و آنتی اکسیدان به طور قابل توجهی کاهش می یابد که در نهایت باعث افزایش درگیری با بیماری ها و کاهش درآمد پرورش دهنده می شود.
دامنه دمای ایده آل برای طیور ۱۸ تا oC24 است، زمانی که دما از oC30 افزایش می یابد موجب استرس گرمایی در طیور می شود. ویتامین E به عنوان یکی از ویتامین های محلول در چربی از سلول ها و بافت ها در برابر آسیب اکسیداتیو ایجاد شده توسط رادیکال های آزاد محافظت می کند و طی استرس گرمایی میزان سنتز آن کاهش می یابد. این ویتامین به دلیل خاصیت ضد اکسیدان از لمفوسیت ها و ماکروفاژها حفاظت می کند و نرخ تکثیر و فعالیت آن ها را افزایش می دهد. ویتامین E برای حفظ انسجام و عملکرد ایده آل سیستم های تولید مثل، ماهیچه، گردش خون، عصبی و ایمنی بدن ضروری است. مشاهده شده است که ویتامین E می تواند آثار منفی کورتیکوسترون ترشح شده به دلیل استرس را کاهش دهد.
سلنیوم یکی از عناصر معدنی کم مصرف و ضروری در بدن محسوب می شود و یکی از اجزای گلوتاتیون پراکسیداز می باشد که فعالیت آنتی اکسیدان دارد. کمبود سلنیوم منجر به کاهش اشتها، کاهش بازده استفاده از خوراک و در نهایت به تعویق افتادن رشد می شود. ساختار و رشد پر نیز تحت تاثیر کمبود سلنیوم قرار می گیرد. با کاهش غلظت سلنیوم در خون، فعالیت آنزیم های نیازمند به سلنیوم و دخیل در مسیرهای متابولیسم کاهش می یابد. سلنیوم به واسطه اثر در متابولیسم کربوهیدرات ها، لیپیدها و پروتئین ها اثر مثبتی بر استفاده از خوراک دارد. افزودن سلنیوم به جیره از بافت پانکراس و روده در برابر استرس اکسیداتیو محافظت می کند.
با توجه به مطالب گفته شده استفاده از مکمل ویتامین E و سلنیوم در جیره طیور پرورشی برای مقابله با استرس گرمایی مفید خواهد بود.
