نویسنده: دکتر مهدی جعفری (دامپزشک)
آیا شما هم تجربه پارس کردن بی موقع و شکایت همسایه ها از سر و صدای سگ خود را داشته اید. اگه جواب شما مثبت است بهتر است با ما همراه باشید.
سگها برای نشان دادن احساس یا گزارش دادن یک اتفاقی که برای او از اهمیت زیادی برخوردار است شروع به پارس کردن میکنند که در بعضی مواقع و مکانها میتواند باعث دردسر و آزار و اذیت دیگران شود. شما به عنوان مسئول و صاحب سگ باید از غریزه طبیعی و علل ایجاد واق واق کردن سگ خود به خوبی اطلاع داشته باشید تا بتوانید از بروز این مشکل برای سگ خود و اطرافیان جلوگیری کنید.
پس در اولین اقدام باید دلیل و نوع پارس کردن در سگها را بشناسید. سگها به دلائل زیر به طور غریزی شروع به سر و صدا میکنند.
گاهی هم شما هیچ دلیل برای آن پیدا نمیکنید ولی موارد زیر میتواند برای سگ شما دلیل خوبی باشد.
دلایل پارس کردن سگ ها:
- کنترل و تسلط بر منطقه خصوصی حیوان، سگ شما احساس میکند که قلمرو او مورد اشغال یا خطر تهدید قرار گرفته است.
- پارس کردن آلارمی که میتواند در هر جا و زمانی اتفاق می افتد و بیشتر، حیوان به سر و صدا یا نور ناگهانی واکنش طبیعی نشان میدهد.
- پارس برای ابراز وجود و جلب توجه است که در صورت تکرار باید به دنبال اصلاح رفتاری سگ خود باشید.
- پارس از روی شادی و خوش آمد گویی و ایجاد ارتباط با شما یا هر کس که سگ شما او را با آغوش باز می پذیرد.
- پارس از روی بی حوصلگی و وادار کردن شما برای رفتن به پیاده روی یا بازی باشد.
- پارس به علت مشکل یا بیماری، البته دلایل دیگری هم هست که به طور کامل برای شما توضیح میدهیم.
- حیوان وظیفه خود را انجام میدهد و به درستی پارس میکند.
( گاهی او صداهایی را میشنود که شما نمیشنوید و دارد حضور یک غریبه را اعلام میکند و این بسیار برای شما خوب است. در این مواقع چند مرتبه سگ خود را بغل کنید و به او احساس آرامش بدهید و بدنبال فرد مزاحم بروید.)
- شاید تنها روش برای جلب توجه ای است که حیوان شما آن را به خوبی بلد است.
- خستگی حیوان، بیشتر مواقع پارس کردن بخاطر خستگی با این نشانه ها دیده میشود.
- سر و صدای متوالی و تکراری
- دویدن یا قدم زدن به همراه پارس کردن
- سر و صدای بی جا بدون هیچ علتی و حتی حس تنهایی
پارس کردن میتواند به همراه علائم استرس و ترس از دوری و جدایی سگ از صاحب خودش نیز باشد و به همراه نشانه های زیر هم در سگها مشاهد میشود .
۱- دنبال کردن مداوم صاحب خود
۲- لرزیدن و تکان خوردن شدید
۳- نفس نفس زدن
۴- گریه کردن
۵- ادرار و مدفوع کردن
۶- پرخاشگری
۷- خرابکاری و آسیب به وسایل
اکنون باید اقدامات لازم پیشگیری یا تربیتی و حتی درمانی زیر را برای اصلاح رفتار و یا کاهش پارس کردن سگ خود انجام دهید.
- استفاده از روشهای تمرینی و آموزشی
- به پارس کردن سگ خود اهمیت ندهید و آن را نادیده بگیرید و صبور باشید تا او خوب آموزش ببیند.
- یک رفتار جایگزین به جای پارس کردن به او آموزش دهید.
(استفاده از اسباب بازی مانند پرتاب اسباب بازی و شروع بازی و یا سوت زدن برای اینکه حواس سگ خود را پرت کنید، سودمند است.)
- یادبگیرید که آیا سگ شما دارد آواز میخواند یا اینکه سر و صدا میکند و اگر آواز میخواند او را تشویق کنید.
( البته زمان بر است ولی بهترین روش است و میتوانید بازی کردن را در موقع پارس کردن به او پیشنهاد بدهید.)
- بستن و یا کم کردن دامنه دید سگ
( بعضی سگها از پنجره اتاق بیرون را نگاه میکنند و به هر چیزی واکنش نشان میدهند، بهتر است با مات کردن پنجره یا درخت کاری در اطراف خانه تا جای ممکن وسعت دید حیوان را محدود کنید.)
- ایجاد انگیزه به سگ برای یادگیری ( استفاده از تشویقی ) در زمینه کنترل صدای خود بسیار کارآمد خواهد بود.
- به موقع به سگ خود غذا بدهید و نگذارید که گرسنه بماند.
- سگ را برای مدت طولانی در جایی محبوس نکنید.
- آموزش و استفاده از دستوراتی مانند آرام باش، بشین و ساکت باش .. در کنترل و قطع این عمل بسیار سودمند است.
- رفتارهای خوب سگ را بدون پاداش نگذارید.
(هرگاه سگ به سر و صدا کردن خود پایان داد، به او تشویقی بدهید تا بداند ساکت ماندن و اطاعت فرمان جایزه به همراه دارد و این کار را بی درنگ بعد از توقف صدا بدهید تا اثربخش باشد.)
- عوامل محرک و موثر در پارس کردن بی جا را از بین ببرید.
- برنامه منظم ورزشی برای تخلیه انرژی سگ خود داشته باشید.
(سگی که انرژی خود را تخلیه کرده باشد کمتر سر و صدا میکند.)
- سگ را برای مدت طولانی تنها نگذارید.
- اگر یک روش به سگ شما پاسخ مناسبی نداد یک روش دیگر را با مشورت یک فرد آگاه از سر بگیرید تا در کنترل و فرمان پذیری سگ خود به نتیجه دلخواه برسید.
- به سگ خود اجازه استراحت و خواب کافی را بدهید اینها در آرام شدن حیوان بسیار مفید هستند.
- باز یاد آوری میکنیم که اگر متوجه شدید سگ شما برای غذا، بازی کردن و جلب توجه شما یا هر خواسته دیگری پارس میکند به هیچ وجه خواسته او را برآورده نکنید.
- سگ را به تنهایی عادت بدهید یا به عبارت دیگر او را نسبت به تنهایی بی تفاوت کنید.
(این کار زمان زیادی میبرد تا او بفهمد شما او را رها نکرده اید. بهتر است هنگام شروع سگ را کمی تنها بگذارید بهتر است و ابتدا کمی او را در اتاق تنها بگذارید و به مرور، این زمان را افزایش بدهید. بهتر است حداقل دو بار در هفته این کار را تکرار کنید. فقط به یاد داشته باشید در این مدت اصلا به واق واق کردن آن هیچ اعتنایی نداشته باشید.)
- برای آرام کردن و توقف واق واق کردن سگ خود با خشونت رفتار نکنید و سر حیوان فریاد نزنید.
- در هنگام خروج از خانه با او خداحافظی نکنید و بدون اهمیت دادن به حیوان این کار را انجام بدهید .
- هرگز سگ خود را همواره در حیاط یا بیرون خانه نگهداری نکنید، چون عوامل پارس کردن زیادی برای او وجود دارد و میتواند یک سگ لاابالی بار بیاید.
- هنگام خروج از خانه برای مدت کوتاه میتوانید از اسباب بازی یا غذای مورد علاقه حیوان استفاده کنید.
- استفاده از وسایل شخصی خود و قرار دادن آن در منزل قبل از ترک خانه با این کار بوی شما در خانه مانده و حیوان بهتر تنهایی خود را تحمل میکند.
- از فرد یا دوست دیگری که، سگ شما رابطه خوبی با آن دارد، در زمان تنها گذاشتن سگ خود کمک بگیرید.
- هیچگاه سگ خود را تنبیه نکنید.
- استفاده از سوت مخصوص سگها، با این کار شما حواس حیوان را به سمت صدا پرت میکند.
- سگ خود را با دیگر حیوانات آشنا کنید.
( این روش در سگهایی که در مواجهه با سگهای دیگر پارس میکنند بسیار سودمند است.)
- صبور باشید و تمرینها را به طور روزانه انجام دهید.
- استفاده از لباس یا قلاده ضد پارس سگ
(اینها صدایی که ما قادر به شنیدن آن نیستیم را تولید میکنند و هر بار با پارس کردن سگ این صدای بوق مانند پخش میشود و سگ آرام میشود و باعث کاهش استرس حیوان میگردد. بعضی دیگر از انواع قلاده های ضد پارس شوک خفیفی به حیوان وارد میکنند که استفاده از آنها توصیه نمیگردد.)
البته میتوانید از قلاده هم در صورت ناچاری استفاده کنید ولی این کار اصلا توصیه نمیشود حتی برای زمان کوتاهی.
- عمل جراحی، این روش آخرین اقدام است و با عمل و ایجاد شکاف زیر گلو حیوان و برداشتن تارهای صوتی میتوان این مشکل را برای همیشه حل کرد.
- همیشه با یک متخصص مانند دامپزشک، رفتارشناس حیوانات و یا یک مربی و یا آدم باتجربه در ارتباط باشید و از او مشورت و کمک بگیرید.
